Wystartował ENEFIRST Plus - nowy projekt, który będzie wspierał państwa członkowskie we wdrażaniu zasady "efektywność energetyczna przede wszystkim". Osiem organizacji łączy siły, aby zapewnić praktyczne wsparcie oparte na praktycznych przykładach, w celu zapewnienia, że efektywność energetyczna jest "paliwem" przyszłości.
Trwający kryzys energetyczny w połączeniu z eskalacją zagrożenia klimatycznego zwiększył potrzebę przekształcenia systemów energetycznych. Dekarbonizacja dostaw energii oraz zmniejszenie zużycia i importu energii to filary, na których budujemy społeczeństwo o zerowej emisji netto. Efektywność energetyczna odgrywa kluczową rolę w transformacji globalnego systemu energetycznego oraz przyspieszeniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej.
Działania na rzecz oszczędzania energii mogą poprawić globalny standard życia poprzez obniżenie kosztów energii oraz zapewnienie przystępnej cenowo i niezawodnej energii. Efektywność energetyczna jest obecnie w centrum uwagi, ponieważ decydenci polityczni starają się zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i przystępność cenową dla konsumentów. Została ona uznana jako "pierwsze paliwo" na niedawnym spotkaniu ministrów G7 w sprawie klimatu, energii i środowiska oraz "kluczowy filar globalnej transformacji energetycznej".
W miarę rozwoju sytuacji, następna dekada będzie miała kluczowe znaczenie dla efektywności energetycznej. W najnowszym raporcie MAE (2023) na temat efektywności energetycznej stwierdzono, że potrzebne są dalsze wysiłki i oceniono, że podwojenie wskaźnika ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia zerowego poziomu netto i może obniżyć rachunki za energię gospodarstw domowych o jedną trzecią w zaawansowanych gospodarkach, stworzyć miliony miejsc pracy i doprowadzić do ograniczenia emisji CO2 o ponad 7 Gt do 2030 roku. UE i prezydencja COP28 zainicjowały globalne zobowiązanie dotyczące odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej, podpisane przez 121 krajów podczas COP28, zobowiązując się do podwojenia globalnego wskaźnika poprawy efektywności energetycznej do 2030 r. w porównaniu z poprzednią dekadą.
Dla UE efektywność energetyczna jest najwyższym priorytetem, jak określono w niedawnym przekształceniu dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej (EED). Dyrektywa EED jest głównym aktem prawnym, który określa ogólnounijne cele w zakresie efektywności energetycznej i ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia oszczędności energii w całej UE. Artykuł 3 przekształconej dyrektywy EED zapewnia jasną podstawę prawną dla Pierwszej Zasady Efektywności Energetycznej (EE1st) w celu wsparcia jej stosowania. Artykuł 27 zawiera również nowe przepisy podkreślające kluczową rolę krajowych organów regulacyjnych oraz operatorów przesyłu i dystrybucji.
ENEFIRST Plus, projekt finansowany przez LIFE, opiera się na badaniach przeprowadzonych w ramach poprzedniego projektu ENEFIRST, którego celem było wdrożenie zasady EE1st w europejskim sektorze budowlanym. ENEFIRST Plus będzie kontynuował i rozszerzał tę pracę, po pierwsze poprzez przejście od badań do wdrożenia, a po drugie poprzez zastosowanie podejścia przekrojowego i obejmującego różne sektory. Ogólne podejście polega na tym, że EE1st powinno stać się częścią istniejących praktyk interesariuszy, aby podłączyć EE1st do procesu decyzyjnego.
ENEFIRST Plus opracuje praktyczne wytyczne i zapewni praktyczne wsparcie państwom członkowskim i innym kluczowym zainteresowanym stronom w celu wdrożenia EE1st w zakresie inwestycji w infrastrukturę energetyczną, planowania energetycznego i projektowania systemów zachęt. Rezultatem projektu będą narzędzia, które sprawią, że zasoby wykorzystywane obecnie przez interesariuszy będą odpowiednie dla EE1st. Narzędzia te zostaną wspólnie opracowane i przetestowane w 8 rzeczywistych przypadkach w 4 krajach europejskich (Chorwacja, Grecja, Włochy i Polska), zapewniając różnorodność krajowych kontekstów, potrzeb i celów.
"EE1st zostało oficjalnie zdefiniowane już pięć lat temu, w grudniu 2018 r., kiedy przyjęto rozporządzenie w sprawie zarządzania unią energetyczną. Doświadczenie zdobyte w ciągu pięciu lat potwierdza, że łatwiej powiedzieć niż zrobić. Ale widzieliśmy również wcześniej, w ramach projektu ENEFIRST, rosnącą liczbę przykładów, w których zasada EE1st została wdrożona, przynajmniej częściowo, a badania przeprowadzone w ramach tego projektu dowiodły, że może ona mieć znaczący wpływ. ENEFIRST Plus idzie dalej, aby EE1st stało się powszechną praktyką interesariuszy. Stąd podejście polegające na opracowywaniu narzędzi. Ponieważ EE1st nie polega na budowaniu nowych systemów energetycznych lub polityk równolegle do istniejących, ale na zmianie istniejących systemów energetycznych lub polityk, zaczynając od potrzeb i rozważając wszystkie opcje na równych zasadach" - mówi Jean-Sébastien Broc, badacz i konsultant specjalizujący się w efektywności energetycznej w IEECP i będący częścią ENEFIRST Plus.
Prace w Chorwacji będą prowadzone przez EIHP (Energetski Institut Hrvoje Pozar), krajowy instytut energetyczny Chorwacji, i będą koncentrować się na krajowym planowaniu energetycznym i integracji EE1st w planach rozwoju sieci operatora systemu przesyłowego oraz związanej z tym analizie kosztów i korzyści. W Grecji CRES (Centrum Odnawialnych Źródeł Energii i Oszczędności) oceni wkład efektywności energetycznej i interwencji w zakresie energii odnawialnej w plany ogrzewania i chłodzenia na poziomie krajowym i regionalnym, w porównaniu z dodatkowymi inwestycjami w infrastrukturę gazu ziemnego. W przypadku Włoch, ENEA (Włoska Narodowa Agencja Nowych Technologii, Energii i Zrównoważonego Rozwoju Gospodarczego) zbada, w jaki sposób zasada EE1st może zostać włączona do lokalnego planowania energetycznego poprzez plany działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu, a także zwiększy jej integrację z metodologią analizy kosztów i korzyści oraz oceną wpływu ubóstwa energetycznego. Prace w Polsce będą prowadzone przez KAPE (Krajową Agencję Poszanowania Energii) i skupią się na zachętach do uatrakcyjnienia wykorzystania zasobów po stronie popytu dla obu stron (operatorów systemów dystrybucyjnych i użytkowników końcowych), aby poradzić sobie z rosnącą presją na sieci dystrybucyjne w związku z rozwojem rozproszonego wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii (np. z fotowoltaiki).
Budowanie potencjału i zaangażowanie interesariuszy poprzez cykle uczenia się są jednym z podstawowych elementów ENEFIRST Plus, co zaowocuje powstaniem społeczności praktyków. Aby usprawnić wymianę wiedzy, w ramach projektu powstanie również platforma internetowa zapewniająca w jednym miejscu wszystkie istotne informacje na temat Energy Efficiency First.
Po więcej informacji o projekcie ENERFIRST Plus zapraszamy na stronę: https://www.kape.gov.pl/enefirstplus
ENERFIRST Plus jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach projektu nr 101120880. Wyrażone poglądy i opinie są jednak wyłącznie poglądami autora (autorów) i niekoniecznie odzwierciedlają poglądy Unii Europejskiej lub CINEA. Ani Unia Europejska, ani organ udzielający dotacji nie mogą być za nie pociągnięte do odpowiedzialności.