Krajowa Agencja Poszanowania Energii organizuje konferencję pn. „Innowacje w obszarze energii w aspekcie zmian klimatycznych i poprawy jakości powietrza”, która odbędzie się w dniach 12-13 grudnia 2019 r. w Warszawie.


Celem konferencji jest upowszechnienie wiedzy na temat innowacji w obszarze energii w aspekcie zmian klimatycznych i poprawy jakości powietrza, poprzez umożliwienie nawiązania bezpośrednich kontaktów pomiędzy dostawcami technologii innowacyjnych a ich potencjalnymi odbiorcami.

Program konferencji obejmuje cały obszar związany z przetwarzaniem energii, a więc: wytwarzanie, przesył, magazynowanie, dystrybucję i jej końcowe użytkowanie. Jednak przesłanie konferencji będzie skierowane głównie do końcowych użytkowników energii, a w szczególności do małych i średnich przedsiębiorstw oraz samorządów i prosumentów.

Miejsce konferencji: Business Centre Club, Plac Żelaznej Bramy 10 w Warszawie

Konferencja współfinansowana jest przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Więcej informacji i program: INFORMACJE O KONFERENCJI
REJESTRACJA - KLIKNIJ
 

Na wstępie warto sobie uświadomić, że budynki zeroenergetyczne to nie budynki o zerowym zużyciu energii, tylko budynki o około zerowym bilansie energii. Oznacza to, że budynki te mniej więcej tyle samo produkują, co zużywają, najczęściej z przesunięciem między nadmiarem produkcji energii w okresie letnim do nadmiaru konsumpcji w okresie zimowym. Odpowiadając na pytanie o opłacalność budynków zeroenergetycznych należy wcześniej zastanowić się nad przyjętym kryterium oceny opłacalności i nad głównymi interesariuszami, związanymi z realizacją tego typu obiektów. Budynki te, by stały się powszechne, powinny się opłacać wszystkim. Społeczeństwo, gdy będzie świadome szeregu korzyści wynikających z użytkowania budynków zeroenergetycznych, będzie stymulować ich powstawanie.

Gdy bierzemy pod uwagę wyłącznie rachunek efektywności finansowej i tylko jednego interesariusza, jakim jest inwestor, okazuje się, że nie wszystkie projekty wykazują zadowalającą stopę zwrotu w stosunku do budynków referencyjnych (czyli takich, które spełniają przepisy techniczno-budowlane). Inwestorzy, podejmujący się realizacji inwestycji wyłącznie na podstawie rachunku finansowego, oczekują pewnych ulg lub dofinansowań, które zrekompensują im wyższe wydatki lub decydują się odrzucić projekt zeroenergetyczny, realizując taki, który wykaże lepsze wskaźniki finansowe. Rozszerzając jednak zakres analizy opłacalności i oczekiwania na innych interesariuszy: użytkowników, bezpośredniego otoczenia, czy całego społeczeństwa i szacując łączne koszty i korzyści projektu uwzględniające kwestie wpływu budynków na środowisko, kwestie bezpieczeństwa energetycznego można wykazać, że zero energii, nawet przy obecnych cenach energii, jest w takiej globalnej analizie opłacalne.

1. Budynek o zerowym bilansie energetycznym – teoria, projekt, praktyka.

Nasze doświadczenie z budynkami o zerowym bilansie energetycznym potwierdza, że budynki nie zużywają energii, a robią to ludzie. O finalnym zużyciu energii decydują ostatecznie użytkownicy obiektu. Energooszczędne mogą być ich zachowania, natomiast budynki mogą tylko charakteryzować się niskim zapotrzebowaniem na energię. Wykonany przez nas monitoring kilku budynków o podwyższonym standardzie energooszczędności wykazał, że tylko w części z nich rzeczywiście zużywano niewielką ilość energii, a niektóre pod względem zużytej energii niczym nie różniły się od budynków konwencjonalnych (Wykres 1). Niestety w obiektach tych starania projektantów i wykonawców nie spowodują, że budynek będzie energooszczędny, jeżeli tacy nie są jego użytkownicy. Jeżeli myślimy więc o budynkach o zerowym bilansie energetycznym, powinniśmy zwrócić uwagę na obiekt w każdej fazie jego eksploatacji, nie zapominając o monitorowaniu zużywanej energii, ciągłym doskonaleniu i promocji dobrych praktyk oraz energooszczędnych zachowań. Podobnie jak w wielu innych przypadkach o końcowym sukcesie decyduje tzw. „czynnik ludzki”.


2. Co zrobić, aby obiekt był bardziej wydajny energetycznie – na etapie projektowania i modernizacji.

Na etapie projektowania dysponujemy największymi możliwościami zmiany standardu w stosunku do wymagań i najniższym kosztem ich wprowadzenia. Przed podjęciem decyzji o wyborze konkretnych rozwiązań instalacyjnych czy materiałowych należy określić ich wpływ na koszt cyklu życia obiektu, jeżeli takiego kryterium chcemy używać. W tym celu warto wykonać analizy wariantowe rozważanych standardów energetycznych wykonania obiektu oraz ocenić przez pryzmat kryteriów ekologicznych i ekonomicznych. Warto również zwrócić uwagę na obliczenia energetyczne, na podstawie których podejmowane są decyzje. W Polsce powszechnie stosuje się metodę stanu quasi-ustalonego obliczeń zapotrzebowania na ciepło i chłód budynku, która znalazła zastosowanie w metodyce wyznaczania charakterystyki energetycznej budynków. Metoda ta jest właściwa, by oszacować roczne zapotrzebowanie na energię budynków w celach porównawczych, lecz w przypadku oceny rzeczywistego zużycia energii dla budynku zeroenergetycznego może okazać się niewystarczająca. W budynkach tych istotna jest niemal każda kilowatogodzina, a użycie metod miesięcznych wydaje się zbyt dużym uproszczeniem. To tak, jakby spoglądać na niewielkie organizmy przez lupę zamiast użyć mikroskopu. Dostrzeżenie efektów, o które tak walczymy, zmusza coraz częściej do użycia metod godzinowych. Dla polskich warunków klimatycznych analizy najczęściej pokazują, że najistotniejszy jest standard ochrony cieplnej (izolacyjność cieplna przegród) i dobre rozwiązania w zakresie wentylacji. Powinny być jak najwyższe, tak, żeby mało istotną kwestią stał się sposób ogrzewania budynku z uwagi na niewielkie zapotrzebowanie na ciepło. Wtedy możemy stosować tańsze systemy grzewcze w postaci lokalnych źródeł ciepła i OZE na potrzeby ogrzewania.

3. Izolacja, stolarka okienna, technologie budowlane i instalacje OZE – na czym można, a na czym nie warto oszczędzać?

W przypadku izolacyjności cieplnej czy stolarki okiennej dostępnych jest wiele opracowań, prezentujących wyniki analizy doboru grubości materiału termoizolacyjnego lub współczynnika przenikania ciepła, określone za pomocą marginalnego kosztu inwestycji i ogrzewania [1,2]. Przedsięwzięcia termomodernizacyjne lub wznoszenie nowych obiektów traktujemy jako projekty, a zatem przyjmujemy pewne indywidualne, właściwe wyłącznie dla danego obiektu cechy i na ich podstawie potrafimy dobrać optymalne parametry (np. izolacyjności cieplnej czy wielkości instalacji OZE). Jak wspomniano, optymalizacja taka wskazuje często, że korzystne jest wykonanie większych grubości ociepleń niż wymagają przepisy prawne w budownictwie.

Jeżeli na czymś nie warto oszczędzać w przypadku większych i bardziej skomplikowanych obiektów są to na pewno układy automatyki i systemy sterowania (BMS). Dotyczy to przede wszystkim odbiorów tych systemów i przeszkolenia kadr je obsługujących. Na budowie automatyka instalowana jest zawsze na końcu, często po czasie planowanego  zakończenia prac i oddania obiektu, przez co wykonywana jest w pośpiechu. Po prostu ma być, aby udało potwierdzić się efekt rzeczowy i uzyskać pozwolenie na użytkowanie. Prawidłowe funkcjonowanie budynku i jego energooszczędna eksploatacja wymaga, by system automatyki prawidłowo sterował pracą instalacji. W praktyce spotykamy się często z wieloma błędami, które dla nas nie są trudne do rozpoznania, jednak obsługa budynku ma z tym większy kłopot. Często nie ma ustawionych prawidłowo harmonogramów pracy urządzeń, występują błędy na czujnikach czy prezentacji trybów pracy urządzeń. Zdarza się również antagonistyczna praca systemu ogrzewania i chłodzenia, która jest identyfikowalna z systemu BMS, a jest dowodem niewłaściwej automatyki.

Nie warto oszczędzać również na wiedzy, czyli szkoleniach użytkowników i obsługi technicznej budynku, która będzie ostatecznie odpowiedzialna za ilość wykorzystywanej w budynku energii.

KAPE S.A. na podstawie swoich doświadczeń opracowało system KAPE monitoring, który służy do agregacji, monitorowania i analizy danych o zużyciu energii w budynkach.  Właściciel czy zarządca budynków korzystając ze standardowej przeglądarki internetowej ma stały dostęp do informacji o monitorowanych mediach. Jednocześnie usługa przewiduje pomoc doradców energetycznych, którzy na bieżąco monitorują i analizują dane o zużyciu mediów i warunkach środowiskowych panujących w budynku, czego wynikiem są propozycje działań zmierzające do poprawy. Wszystkie dane z budynku gromadzone są przez lokalny rejestrator i sukcesywnie przesyłane do bezpiecznej chmury obliczeniowej.

System może być wdrażany zarówno w nowych, jak i istniejących budynkach. Po konsultacji z klientem wspólnie ustalany jest zakres wdrożenia systemu i typ urządzeń pomiarowych, które można wykorzystać do zbierania danych.  

W zależności od potrzeb i możliwości użytkownika system KAPE monitoring może zarządzać następującymi mediami:
•    energią elektryczną
•    energią cieplną/gazem
•    wodą

Konfiguracja systemu, uruchomienie i szkolenie z obsługi należy do zadań KAPE. Po wdrożeniu systemu klient może korzystać z doraźnej pomocy świadczonej przez doradców energetycznych KAPE lub zdecydować się na stałe doradztwo, z systematycznie przesyłanymi raportami i rekomendacjami działań.

Zarządzanie energią to proces ciągły. Nieustanna analiza danych, które pobierane są z urządzeń pomiarowych stanowi najważniejszy element, który pozwala na ciągłe utrzymanie zakładanego zużycia energii oraz ułatwia podejmowanie dalszych działań opartych o energooszczędne rozwiązania.

W zależności od aktualnego stanu budynku zainstalowanie systemu KAPE monitoring pozwala na uzyskanie oszczędności od 10% do nawet 30% zużywanych mediów. Pozostałe korzyści płynące z działania systemu to:
•    bieżąca kontrola działania instalacji;
•    możliwość wykrywania;
•    alarmowanie o przekroczeniu dopuszczalnych wartości;
•    identyfikacja obszarów do poprawy oraz zalecenia do modernizacji;
•    porównanie monitorowanego budynku do innych budynków;
•    gromadzenie danych o budynkach w jednym miejscu;
•    obniżenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery;
•    krótki okres zwrotu inwestycji i niski koszt utrzymania systemu.

4. Jak magazynować energię – we własnym zakresie czy w sieci? Kwestie bilansowania i rozliczeń z operatorem

Sezonowych i krótkookresowych magazynów ciepła raczej się nie stosuje. Są to drogie rozwiązania i łatwiej jest ciepło magazynować w nośniku. Lokalne wytwarzanie i magazynowanie energii elektrycznej staje się co raz częściej koniecznie w przypadku np. braku możliwości zwiększenia mocy istniejących przyłączy elektrycznych lub montażu nowych, a planuje się modernizację budynku w zakresie budowy wentylacji mechanicznej lub systemu klimatyzacji [1]. Magazyn energii, we współpracy z OZE, ma wtedy za zadanie być pewnym i bezpiecznym źródłem energii. Magazynowanie energii elektrycznej, w przypadku dużego udziału wytwarzania jej z OZE, staje się również konieczne z punktu widzenia operatorów systemów dystrybucyjnych. Magazyny pozwalają w pewnym, ciągle niewielkim stopniu, przesuwać zapasy energii z okresów szczytowego jej wytwarzania do szczytowego poboru. Bardziej istotne jest jednak w tym przypadku zapewnienie i stabilizacja jakości energii elektrycznej w sieci zasilającej.

W kwestii bilansowania, przyjęte w czerwcu 2018 r.  zmiany w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków określają wizję, w której budynki staną się aktywnym elementem inteligentnych sieci, będąc stroną nie tylko popytową, ale również bilansującą i podażową [2]. W dyrektywie wprowadzono nowy wskaźnik gotowości budynku, który informuje o możliwości obsługi budynku przez inteligentne sieci. Ma on opisywać zdolność budynku do dostosowania jego funkcjonowania do potrzeb użytkownika, sieci oraz do poprawy jego efektywności energetycznej. Jedną z bardziej istotnych funkcji takiego budynku ma być również magazynowanie energii wytworzonej lokalnie z OZE. Zespół ekspercki pracujący nad metodologią określania tego wskaźnika wskazuje, że ważnym celem jego wprowadzenia jest integracja sektora budynków z przyszłymi systemami energetycznymi i rynkami [5].

Bibliografia

[1] Gorszkov A., Orłowicz R., Określenie optymalnej grubości warstwy termoizolacyjnej dla zewnętrznych ścian budynku mieszkalnego, Izolacje 1/2018.

[2] Górzyński J., Efektywność energetyczna w działalności gospodarczej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.

[3] Jarosiński M., Jóźwiak M., Systemy klimatyzacji w budynkach o niewystarczającej mocy przyłączeniowej, Rynek Instalacyjny 5/2019.

[4] Krysik P., Najważniejsze zmiany w dyrektywach EPBD oraz EED wprowadzone dyrektywą 2018/844/EU, Rynek Instalacyjny 10/2018.

[5] Bogdan A., Czy czeka nas rewolucja w warunkach technicznych? – zmiany w EPBD i ich konsekwencje w krajowej legislacji, Chłodnictwo i Klimatyzacja 7/2018.

Ubóstwo energetyczne jest zjawiskiem dość powszechnym, choć inaczej interpretowanym przez różne kraje w związku ze specyfiką ich sytuacji. Na przestrzeni ostatnich lat coraz częściej podejmowane są próby zdefiniowania tego problemu w odniesieniu do realnych warunków gospodarstw domowych.

Od ponad 2 lat Krajowa Agencja Poszanowania Energii (KAPE) uczestniczy w jednym z projektów realizowanych w ramach programu Horyzont 2020, którego celem jest przeciwdziałanie problemowi ubóstwa energetycznego - projekt o akronimie ASSIST. Ma on na celu wspieranie polityki w zakresie ograniczania ubóstwa energetycznego, poprzez m.in. poszerzenie wiedzy i świadomości na temat tego zjawiska, identyfikację potrzeb i dobrych praktyk w zakresie realizacji polityk publicznych skierowanych do tzw. odbiorców wrażliwych, najbardziej narażonych na ubóstwo energetyczne; stworzenie europejskiej sieci doradców wspierających wrażliwych odbiorców energii.

W każdym z 6 krajów uczestniczących w projekcie realizowane są zadania mające na celu weryfikację możliwości realizacji konkretnych działań wspierających odbiorców wrażliwych i tym samym minimalizację ubóstwa energetycznego. Działania pilotażowe realizowane w krajach partnerskich pozwolą na opracowanie wytycznych dla polityki europejskiej, jak również polityk poszczególnych krajów.

W ramach projektu przeprowadzone zostały szkolenia w zakresie wspierania odbiorców wrażliwych narażonych na ubóstwo energetyczne, w których wzięło udział ponad 150 osób. Osoby, które wzięły udział w szkoleniach i uzyskały tytuł Domowego Doradcy Energetycznego (Home Energy Advisor – HEA) to najczęściej pracownicy gmin lub pomocy społecznej. KAPE współpracuje z Warszawą, Gdynią oraz gminami biorącymi udział w projekcie Life+ Małopolska (55 gmin).

Domowi Doradcy Energetyczni wspierają osoby dotknięte ubóstwem energetycznym i wrażliwych konsumentów już prawie od roku. Mogą się od nich dowiedzieć więcej na temat:
• prostych bezkosztowych i niskokosztowych sposobów oszczędzania energii,
• możliwych, zarówno lokalnych jak również ogólnopolskich sposobów dofinansowania różnych rodzajów działań, takich jak wymiana kotłów, termomodernizcja budnków itp.,
• jak czytać faktury za energię,
• gdzie zgłosić się po więcej informacji dot. racjonalnego zużycia energii.

W ramach projektu zakupiono również oświetlenie LED, perlatory i matę zagrzejnikową. Drobne prezenty są rozdzawane podczas wizyt u osób ubogich energetycznie. Doradcy pokazują, w jaki sposób działają i jak je poprawnie zamontować.

Jest to element zachęcający do dzialań efektywnościowych w domu. Dzięki nim osoby ubogie energetycznie chętniej otwierają drzwi Doradcom i chętniej uczestniczą w spotkaniach.
Poza sprzętem pomagającym oszczędzać energię Doradcy przekazują także materiały informacyjno-edukacyjne – ulotki oraz teczki,  do których można zbierać rachunki.

Jak do tej pory ok. 1500 skorzystałoz porad w zakresie szczędzania energii.

Tematyka walki z ubóstwem energetycznym jest szczególnie ważna z uwagi na to, że – jak wynika z obserwacji przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę – wydatki na utrzymanie mieszkania lub domu i nośników energii w całości wydatków gospodarstw domowych w ostatnich latach charakteryzują się tendencją wzrostową w porównaniu do np. kosztów żywności i napojów bezalkoholowych.

Wykres 1. Udział przeciętnych miesięcznych wydatków na 1 osobę na żywność i napoje bezalkoholowe oraz utrzymanie mieszkania lub domu i nośniki energii w całości wydatków gospodarstw domowych w latach 2004-2017. Źródło: Sytuacja gospodarstw domowych w 2017 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych GUS 2017

Część dochodu gospodarstw domowych przeznaczanego na koszty związane z wydatkami energetycznymi jest bardzo wysoka i wynosi ok. 20%, często osiągając wyniki zbliżone do kosztów wyżywienia.

Na działania w zakresie przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu zwraca uwagę również Projekt Krajowego Planu na rzecz energii i klimatu, w którym:
•    przewiduje się stworzenie kompleksowej polityki państwa nakierowanej na rozwiązanie problemu ubóstwa energetycznego;
•    w perspektywie do 2030 r. przewiduje się zmniejszenie liczby odbiorców wrażliwych paliw gazowych.

DEFINICJA ZJAWISKA UBÓSTWA ENERGETYCZNEGO

Dotychczas nie wypracowano uniwersalnej definicji ubóstwa energetycznego, jednakże uznaje się, że zjawisko to występuje m.in. w przypadku pojawienia się problemów z zapewnieniem komfortu energetycznego domu, przy jednoczesnym utrzymaniu przystępnej wysokości opłat za ogrzewanie i energię elektryczną. Zjawisko ubóstwa energetycznego to problem dotykający ludzi o różnym poziomie zamożności. O ile zjawisko to w przypadku osób ubogich, mających problemy z realizacją większości opłat, wydaje się być oczywiste, o tyle jego specyfika w przypadku osób nie mających problemów z opłacaniem rachunków związanych z utrzymaniem polega na wyraźnym przekroczeniu rozsądnego udziału wydatków związanych z ogrzewaniem i energią elektryczną w całkowitym budżecie domowym.
Ubóstwo energetyczne jest zjawiskiem badanym stosunkowo od niedawna. Wciąż problemem pozostaje definicja legalna, którą posiada zaledwie kilka krajów (Tabela 1).

Tabela 1. Zestawienie informacji o państwach europejskich posiadających definicję legalną ubóstwa energetycznego

Państwo	Definicja ubóstwa energetycznego	Status
Cypr	Ubóstwo energetyczne może odnosić się do sytuacji konsumentów, którzy mogą znajdować się w trudnej sytuacji ze względu na ich niskie dochody wskazane w ich deklaracjach podatkowych w związku z ich statusem zawodowym, stanem cywilnym i szczególnymi warunkami zdrowotnymi, a zatem nie są w stanie sprostać kosztom w przypadku uzasadnionych potrzeb związanych z dostawą energii elektrycznej, ponieważ koszty te stanowią znaczną część ich rozporządzalnego dochodu.
Francja	Definicja zgodnie z art. 11 ustawy "Grenelle II" z 12 lipca 2010 r .: Uważa się, zjawisko ubóstwa energetycznego, w którym mieszkańcy mają szczególne trudności z zapewnieniem wystarczającej ilości energii, aby zaspokoić swoje podstawowe potrzeby, co wynika z nieodpowiednich zasobów lub warunków mieszkaniowych.	Ze względu na brak progu ilościowego definicja nie jest wystarczająco funkcjonalna.
Irlandia	Ubóstwo energetyczne to sytuacja, w której gospodarstwo domowe nie jest w stanie osiągnąć akceptowalnego poziomu usług energetycznych (w tym ogrzewania, oświetlenia itp.) w domu z powodu niemożności spełnienia tych wymagań po przystępnej cenie.
Wielka Brytania (Anglia)	Gospodarstwo domowe będzie ubogie energetycznie, jeśli: I) jego dochód znajdzie się poniżej granicy ubóstwa (biorąc pod uwagę koszty energii); oraz II) jego koszty energii są wyższe niż typowe dla tego typu gospodarstwa domowego (DECC 2013).
Wielka Brytania (Szkocja)	Gospodarstwo domowe jest narażone na ubóstwo energetycznego, jeśli w celu utrzymania zadowalającego systemu ogrzewania konieczne jest wydatkowanie ponad 10% jego dochodu (włączając w to dodatek mieszkaniowy lub zasiłek mieszkaniowy na odsetki hipoteczne) na całkowite zużycie paliwa wykorzystywane przez gospodarstwo domowe (Scottish Executive 2002 ).	Inna definicja ma wpłynąć na przyspieszenie eliminacji zjawiska
Wielka Brytania (Walia)	Ubóstwo paliwowe definiuje się jako wydawanie więcej niż 10% dochodu (włączając w to dodatek mieszkaniowy) na wszystkie paliwa wykorzystywane na ogrzanie gospodarstwa domowego, aby utrzymać zadowalający system ogrzewania. W przypadku, gdy wydatki na wszystkie paliwa w gospodarstwach domowych przekraczają 20% dochodu, gospodarstwa domowe te są określane jako będące w poważnym ubóstwie energetycznym (Walijski Rząd Zgromadzenia 2010).	Stosowanie ogólnej definicji wykazuje, że w Walii nie istnieje zjawisko, a jest to nieprawdą
Wielka Brytania (Irlandia Północna)	Gospodarstwo domowe znajduje się w ubóstwie energetycznym, jeśli w celu utrzymania zadowalającego poziomu temperatury w całym domu mieszkańcy będą musieli wydać więcej niż 10% swoich dochodów na całkowite zużycie paliwa w gospodarstwach domowych (DSDNI 2011).	-

Źródło: materiały robocze projektu ASSIST, Member State definitions of energy and fuel poverty (Insight E -Table 6), UK 2017

W Polsce badania nad zjawiskiem ubóstwa energetycznego prowadzone są od ok. 2012 r. Aktualnie ubóstwo energetyczne nie posiada swojej definicji prawnej zamieszczonej w którymkolwiek z narodowych przepisów prawa. Eksperci używają różnych definicji. Jedną z nich jest:

Ubóstwo energetyczne to zjawisko polegające na doświadczeniu trudności zaspokojeniu podstawowych potrzeb energetycznych w miejscu zamieszkania za rozsądną cenę, na które składa się utrzymanie adekwatnego standardu ciepła i zaopatrzenie w pozostałe rodzaje energii służące zaspokojeniu w adekwatny sposób podstawowych potrzeb funkcjonowania biologicznego i społecznego członków gospodarstwa domowego (Dom zimny, dom ciemny – czyli ubóstwo energetyczne w Polsce, IBS 2015).

Na przestrzeni lat Instytut Badań Strukturalnych przy wsparciu Krajowej Agencji Poszanowania Energii prowadził dalsze analizy dotyczące zjawiska ubóstwa energetycznego, próbując jak najlepiej sprecyzować cechy tego zjawiska w warunkach polskich. Najnowsze wyniki wskazują, że 12,2% mieszkańców Polski, czyli 4,6 mln osób (1,3 mln gospodarstw domowych) żyje w ubóstwie energetycznym, z czego 46% to osoby ubogie energetycznie, które nie są ubogie dochodowo, a 54% to osoby ubogie zarówno dochodowo, jak i energetycznie.

Analizy wskazują także, iż największa część społeczeństwa dotkniętego ubóstwem energetycznym  amieszkuje wsie i miasta poniżej 20 tysięcy mieszkańców. Najmniejszy udział w strukturze ubóstwa energetycznego według miejsca zamieszkania stanowią mieszkańcy miast powyżej 200 tys. mieszkańców.

Rysunek 2. Struktura ubóstwa energetycznego wg miejsca zamieszkania Źródło: Jak ograniczyć skalę ubóstwa energetycznego w Polsce?,  IBS 2017

Według badań IBS ubóstwo dotyka także najbardziej osoby pracujące na stanowiskach robotniczych, rolników i emerytów. Jest to zapewne związane z wysokością przychodów w tych grupach społecznych.

Rysunek  3 . Struktura ubóstwa energetycznego wg grup społeczno-ekonomicznych.  Źródło: Jak ograniczyć skalę ubóstwa energetycznego w Polsce?,   IBS 2017

W związku z wysoką skalą zjawiska, problem ubóstwa energetycznego jest obecnie powszechnie dyskutowany w celu opracowania mechanizmów wspierających skuteczną politykę ograniczenia ubóstwa energetycznego. Przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu powinno uwzględniać:

Obecnie funkcjonujące instrumenty w Polsce to m.in. pomoc bezpośrednia skierowana do osób ubogich w postaci dodatku energetycznego, dodatku mieszkaniowego, ryczałtu energetycznego, czy zasiłku celowego przeznaczanego na potrzeby związane z ogrzaniem mieszkania. Ponadto realizowane są programy wsparcia o zasięgu lokalnym, jak i krajowym, w ramach których dostępne są różne formy dofinansowania do inwestycji służących podniesieniu efektywności energetycznej domów mieszkalnych poprzez m.in. termoizolację, czy wymianę źródeł ciepła na nowoczesne o wyższej sprawności. Są to m.in. programy realizowane lokalnie z środków WFOŚiGW, np. EKO-DOM, EKO-PIEC, EKO-TERM; Fundusz Termomodernizacji i Remontów realizowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego; programy unijne, tj. POIiŚ, RPO.

Więcej informacji o projekcie ASSIST znajdą Państo na stronie internetowej: https://www.assist2gether.eu/