Malejąca różnica pomiędzy mocą przyłączeniową a mocą pobieraną przez budynki biurowe jest coraz bardziej powszechna. Obecnie dotyczy przede wszystkim budynków starszych, zlokalizowanych w cen­trach miast, jednakże tworzenie dzielnic biznesowych może nieść takie same zagrożenia dla infrastruktury elektroenergetycznej w budynkach nowych. System klimatyzacji może być odpowiedzialny za nawet 30% mocy elektrycznej pobieranej w szczycie zapotrzebowania, jest on więc znaczącym odbiornikiem energii elektrycznej, a zarządca budynku decydując się na inwestycję w system klimatyzacji często staje przed problemem niewystarczającej mocy przyłączeniowej.

Analizę przeprowadzono dla budynku biurowego wybudowanego w latach 50-tych ubiegłego wieku. Powierzchnia sześciokondygnacyjnego budynku wynosi około 23 tys. m², jego kubatura prawie 76 tys. m³, a w budynku pracuje blisko 900 osób. W budynku funkcjonuje wentylacja grawitacyjna. W chwili obecnej klimatyzowana jest jedynie mała część pokoi biurowych, które są wyposażone w klimatyzatory typu split. Minimalny zapas mocy elektrycznej wyniósł w 2018 roku ok. 200 kW. Ze względu na znaczenie budynku założono, że minimalny zapas mocy powinien stanowić 10% mocy przyłączeniowej, a więc 50 kW. W takim przypadku dyspozycyjny zapas mocy wyniósł w 2018 roku 150 kW, a maksymalne zapotrzebowania na energię elektryczną występowały w miesiącach letnich.

Maksymalne zapotrzebowanie na chłód w obiekcie, obliczone metodą godzinową wynosi 925 kW mocy chłodniczej. Suma godzinowego zapotrzebowania określa całkowitą energię potrzebną do chłodzenia, która wynosi 880 000 kWh, co przy pominięciu pracy instalacji chłodzenia w trakcie dni wolnych daje 630 000 kWh chłodu. Na potrzeby opracowania przeanalizowano dane godzinowe w celu utworzenia dnia o największym zapotrzebowaniu na moc chłodniczą. Dzień ten został utworzony z maksymalnych godzinowych zapotrzebowań na chłód. Przebieg zapotrzebowania na moc chłodniczą w takim dniu przedstawiono na rysunku 1. Całkowite zapotrzebowanie na chłód w najgorszym dniu wynosi 10 000 kWh, a maksymalna moc 925 kW. Stworzony przebieg będzie podstawą do analizy maksymalnego zapotrzebowania na energię elektryczną dla każdego z zaproponowanych wariantów.

                                                            Rysunek 1. Zapotrzebowanie na chłód w dniu maksymalnym

Zaproponowano urządzenia chłodnicze w oparciu o system wodny klimatyzacji, w którego skład wchodzą klimakonwektory 4-rurowe w pomieszczeniach (jednostki wewnętrzne) oraz agregaty wody lodowej (jednostki zewnętrzne). Ze wstępnej analizy przeprowadzonej przez autorów wynikało, że standardowy system oparty na agregacie wody chłodzącej chłodzonym cieczą, ma zapotrzebowanie na moc elektryczną większe od dyspozycyjnego zapasu istniejących przyłączy. Z rozmów z OSD wynikło, że rozbudowa przyłączy jest w chwili obecnej niemożliwa. Z tego względu zaproponowano następujące warianty systemu klimatyzacji.

Wariant I. Agregat wody lodowej ze skraplaczem chłodzonym cieczą i magazynem chłodu.

Zastosowanie magazynu chłodu (ang. ice bank) pozwoli na ograniczenie mocy chłodniczej agregatu wody lodowej chłodzonego cieczą, a tym samym zapotrzebowania na moc elektryczną. Magazyn chłodu powinien być ładowany w nocy, aby wykorzystać niższy koszt energii elektrycznej oraz mniejsze obciążenie przyłącza elektroenergetycznego w budynku. Włączenie magazynu chłodu do instalacji umożliwi zastosowanie agregatu o mniejszej mocy, wynoszącej 570 kW, w celu całkowitego pokrycia zapotrzebowania na chłód. Pozostała część zapotrzebowania zostanie pokryta przez magazyn chłodu.

                                                           Rysunek 2. Pobór mocy elektrycznej wariant I

W najgorszych możliwych warunkach, przy największym zapotrzebowaniu na chłód oraz przy maksymalnym poborze energii elektrycznej przez pozostałe urządzenia w budynku, istnieje zakładany wcześniej bufor bezpieczeństwa pomiędzy mocą pobieraną a przyłączeniową. Łączny pobór energii elektrycznej na potrzeby produkcji chłodu wyniesie 160 000 kWh rocznie, przy koszcie agregatu wynoszącym 450 000 zł i magazynu chłodu 250 000 zł.

Wariant II: Agregat wody lodowej ze skraplaczem chłodzonym cieczą i magazynem energii elektrycznej.

                                                            Rysunek 3. Pobór mocy elektrycznej wariant II

Wykorzystanie maksymalnej pojemności magazynu energii obniża maksymalny pobór energii elektrycznej z sieci do 470 kW. Szacunkowy koszt magazynu energii elektrycznej wynosi 3 000 zł/kWh, który możliwy jest do uzyskania przy dużym zamówieniu. Łączny koszt instalacji szacuje się zatem na 1 980 000 zł. Łączne sezonowe zużycie energii elektrycznej na potrzeby produkcji chłodu wynosi 155 000 kWh. Koszt tego wariantu szacuje się na 2 600 000 zł.

Wariant III. Agregat wody lodowej ze skraplaczem chłodzonym cieczą i instalacja PV.

Analogicznie jak w wariancie II niedobór mocy elektrycznej wynosi 100 kW. Wariant III korzysta z koherentności pomiędzy zapotrzebowaniem na chłód i produkcję energii z systemu PV. W analizie zdecydowano się na instalację fotowoltaiczną zajmującą całą dostępną powierzchnię dachu. Projekt ten otrzymał wstępną akceptację konserwatora zabytków. Proponuje się budowę systemu fotowoltaicznego o mocy 158 kWp, złożoną z 528 modułów o mocy 300 Wp każdy.

Całkowita roczna produkcja energii elektrycznej z instalacji PV wynosi 145 314 kWh. Z analizy przebiegów godzinowych wynika, że w dniach funkcjonowania obiektu całość wytworzonej energii elektrycznej będzie skonsumowana na miejscu. W pozostałych dniach nadmiar wyprodukowanej energii elektrycznej (około 5% całkowitej produkcji) będzie rozpraszany do otoczenia.

Przy założeniu kosztu instalacji wynoszącego 4 000 zł/kWp brutto, koszt całkowity systemu wyniesie 632 000 zł. Koszt agregatu szacuje się na 600 000 zł. Całkowity koszt inwestycji powinien wynieść zatem 1 232 000 zł. Łączne roczne zużycie energii elektrycznej przez system klimatyzacji wyniesie 148 MWh.

Podsumowanie

Tendencja wzrostu użytku urządzeń pobierających energię elektryczną, szczególnie w okresie letnim, niesie za sobą konieczność poszukiwania niekonwencjonalnych rozwiązań, które umożliwią utrzymanie odpowiedniego standardu komfortu cieplnego w budynku, bez konieczności rozbudowy infrastruktury na całym obszarze. Wybór rozwiązania zaimplementowanego w obiekcie będzie zależał od zarządcy obiektu, jego możliwości finansowych oraz zasadności wprowadzenia danego systemu. Trzy rozwiązania zaproponowano powyżej, a najważniejsze parametry wszystkich wariantów zebrano w tabeli 1.

 Tabela 1. Podsumowanie kosztów analizowanych wariantów

W obliczeniach kosztów energii uwzględniono możliwość korzystania z taryf wielostrefowych. W kosztach inwestycyjnych nie uwzględniono kosztów samego systemu wody lodowej. Zdecydowanie najdroższym wariantem jest wariant II obejmujący inwestycje w magazyn energii elektrycznej. Koszt wariantu I jest zdecydowanie najniższy, jednak jego roczne koszty użytkowania są trzykrotnie wyższe od wariantu III.

Wspólny projekt Forum Energii i Miasta Żywiec jest na półmetku. Czas na podsumowanie wstępnych wyników. Krajowa Agencja Poszanowania Energii, która pracuje na zlecenie Forum Energii ukończyła audyt energetyczny miasta. Obecnie stawiamy wstępne diagnozy i określamy kolejne kroki.

W projekt zaangażował się również zespół analityków z Interdyscyplinarnego Zakładu Analiz Energetycznych, NCBJ. Instytucja naukowa na zlecenie NCBR wraz z Ministerstwem Energii oraz AGH pracuje nad projektem rozwiązań legislacyjnych, biznesowych oraz narzędziowych dla wdrażania klastrów w ramach projektu KlastER.

Celem projektu „Antysmogowa mapa drogowa” rozpoczętego w czerwcu br. jest przygotowanie koncepcji i strategii ograniczenia smogu z ciepłownictwa i ogrzewnictwa do 2030 r. w Żywcu. Cel ten można osiągnąć w kilku krokach:

     1. Poprawa efektywności energetycznej w budynkach
2. Wyeliminowanie kopciuchów
3. Modernizacja systemu ciepłowniczego
4. Istotne jest również przeciwdziałanie ubóstwu energetycznemu.

Chcemy, żeby Żywiec stał się dobrym przykładem dla innych miast w Polsce. Chcemy pokazać, że pokonanie smogu jest możliwe. Widzimy determinację lokalnych władz, chęć do współpracy oraz społeczną mobilizację – mówi dr Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii. Planujemy publikację naszego raportu na początku 2020 r. 

Dziękuję wszystkim mieszkańcom, organizacjom i instytucjom za otwartość w dzieleniu się informacjami, pomysłami oraz wyzwaniami z badaczami projektu. Udaje nam się budować masę krytyczną do tego by przegonić smog znad Żywca. Będziemy informować o wynikach – dodaje Burmistrz Miasta Żywiec Antoni Szlagor. 

Na jakim etapie jest projekt?

Przeprowadziliśmy 200 uproszczonych audytów energetycznych i 80 wywiadów z mieszkańcami Żywca. Odwiedziliśmy każdą ulicę w Żywcu, żeby ocenić  efektywność energetyczną budynków. Współpracujemy z miejskimi spółkami oraz MOPS. Dotychczasowe działania pozwoliły nam zorientować się jaki jest stan termomodernizacji, jaka jest struktura paliw wykorzystywanych do ogrzewania i jakie są źródła i poziom emisji zanieczyszczeń. W Żywcu, na potrzeby grzewcze, wykorzystuje się 55 tys. ton węgla rocznie. Rocznie koszty ciepła w mieście sięgają 74 mln zł. Ponad 90 mln zl rocznie mieszkańcy płacą za zanieczyszczenie środowiska – przez utratę zdrowia.

 Dużym wyzwaniem dla miasta będzie poprawa efektywności energetycznej w budynkach. Nadal jest dużo do zrobienia w mieście.– mówi dr inż. Arkadiusz Węglarz, członek zespołu badawczego z Krajowej Agencji Poszanowania Energii.

Rośnie świadomość energetyczna społeczeństwa i koszty technologii spadają. To daje lokalnym społecznościom możliwość wyboru czystych, tanich źródeł ciepła i energii elektrycznej. Naszym celem, realizowanym w ramach projektu KlastER finansowanym z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, jest pomoc w wyborze najbardziej efektywnych kosztowo rozwiązań.  Żywiec może być jednym z kilku miast, które zostaną objęte badaniem w ramach projektu KlastER  – mówi dr inż. Karol Wawrzyniak z Narodowego Centrum Badań Jądrowych. 

Czy i w jakim stopniu możliwe będzie zwiększenie udziału w miksie energii ze źródeł odnawialnych czy z energii odpadowej? Jak zmniejszyć zapotrzebowanie na ciepło w budynkach? Kiedy zmniejszy się zanieczyszczenie powietrza? Jakie będą koszty zmiany? Skąd wziąć pieniądze? Jak nie pogłębić skali ubóstwa energetycznego? I ile to wszystko będzie kosztować? – na te pytania odpowiadać będziemy na kolejnym etapie projektu. Wyniki będą dostępne na początku 2020 roku.

Inicjatywa „Antysmogowa mapa drogowa dla Żywca. Czyste powietrze poprzez czyste ciepło do 2030 roku”, jest realizowana w ramach projektu „Międzynarodowe Forum Współpracy - Czyste ciepło"
i finansowana przez Europejską Inicjatywę na rzecz Ochrony Klimatu – EUKI oraz niemieckie Ministerstwo Środowiska. 

Kontakt dla mediów:

Klaudia Wojciechowska, Forum Energii, +48 573 378 898,  klaudia.wojciechowska@forum-energii.eu

Mariusz Hujdus, Miasto Żywiec, +48 696 673 825, media@zywiec.pl

W artykule wyjaśniona została potrzeba magazynowania energii elektrycznej. Zaprezentowane zostały niektóre technologie akumulacji energii elektrycznej, takie jak elektrownie szczytowo-pompowe, CAES, baterie konwencjonalne czy produkcja wodoru (Power to Gas). W dalszej części zostały opisane koszty inwestycyjne poszczególnych technologii magazynowania energii elektrycznej, a także światowe trendy w akumulacji energii. Praca zawiera również opis istniejących i planowanych magazynów energii elektrycznej na terenie Polski oraz plany regulacji prawnych umożliwiających funkcjonowanie tego typu jednostek.

POTRZEBA MAGAZYNOWANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

W przyszłości znaczny udział wśród nowo powstających źródeł energii w Europie stanowić będą źródła odnawialne takie jak elektrownie wiatrowe czy farmy fotowoltaiczne. Wynika to między innymi z polityki klimatycznej Unii Europejskiej, forsującej coraz to ostrzejsze ograniczenia dotyczące energetyki konwencjonalnej. Rosnące ceny uprawnień do emisji CO2 i coraz bardziej restrykcyjne limity emisji substancji szkodliwych odciągają inwestorów od siłowni zasilanych paliwami kopalnymi. Atrakcyjną alternatywą w przypadku inwestycji w budowę nowych mocy, wydają się inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE) wobec których stosuje się wiele instrumentów wsparcia takich jak dofinansowania do budowy, ulgi podatkowe czy taryfy gwarantowane (feed-in-tariff). Warto jednak zwrócić przy tym uwagę, iż elektrownie konwencjonalne są źródłami, w których możliwe jest sterowanie ilością wygenerowanej energii elektrycznej. Poprzez zmianę parametrów pracy bloków energetycznych możliwe jest ciągłe bilansowanie produkcji ze zużyciem w krajowym systemie elektroenergetycznym. W przypadku turbin wiatrowych, odpowiadających za największy udział w generacji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł w Europie (rys. 1), a także energetyki słonecznej nie ma możliwości regulacji ilości wytwarzanej energii. Produkcja w tego typu jednostkach uzależniona jest całkowicie od panujących w danej chwili warunków atmosferycznych. O ile przy małym udziale źródeł odnawialnych w miksie energetycznym i niedoborach w krajowym systemie elektroenergetycznym problem ten nie jest poważny (nadwyżki wyprodukowanej energii trafiają do systemu elektroenergetycznego), o tyle uwydatnia się on wraz ze wzrostem udziału elektrowni OZE w strukturze mocy zainstalowanej. Znaczny udział niesterowalnych odnawialnych źródeł energii w krajowym miksie energetycznym destabilizuje sieć przesyłową i zmusza konwencjonalne elektrownie do częstych zmian punktów pracy, a także odstawień i ponownych rozruchów. W przypadku polskich jednostek wytwórczych, spośród których większość stanowią elektrownie węglowe przystosowane do pracy pod stałym obciążeniem, częste zmiany mocy wiązałyby się ze wzrostem kosztów wytwarzania energii, a przede wszystkim nie zawsze byłyby możliwe do przeprowadzenia z uwagi na specyfikę pracy bloków węglowych. Remedium na rosnący udział w krajowym miksie energetycznym turbin wiatrowych oraz paneli fotowoltaicznych jest technologia magazynowania energii. Umożliwia ona akumulację nadwyżek energii elektrycznej powstających w OZE i wykorzystanie ich podczas szczytowego zapotrzebowania w systemie. Dzięki temu zostanie zapewniona stabilna praca systemu elektroenergetycznego, a konwencjonalne bloki węglowe nie będą zmuszane do częstych zmian obciążeń.

                                Rysunek 1. Produkcja podstawowa energii ze źródeł odnawialnych, UE-28, 1990–2016 Źródło: Eurostat (nrg_110a)

TECHNOLOGIE MAGAZYNOWANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

W chwili obecnej dostępnych jest wiele technologii magazynowania energii elektrycznej. Różnią się one między innymi okresem magazynowania energii (długoterminowe/krótkoterminowe), wielkością układu, kosztami inwestycyjnymi oraz utrzymania, gęstością energii, sprawnością. Warto także zwrócić uwagę, iż część technologii jest dopiero w trakcie rozwoju i nie został osiągnięty szczyt ich możliwości. Dobór odpowiedniej metody akumulacji jest właściwie kwestią indywidualnego przypadku i zależy od wymaganych parametrów pracy układu, a także od wyników analizy ekonomicznej.

Rysunek 2. Moc zainstalowana w poszczególnych technologiach magazynowania energii elektrycznej w 2012 roku (globalnie). Źródło: Increasing energy storage capacity in the UK – key challenges and technology options, Professor Nigel Brandon, Director, Energy Storage Research Network: Co-Director, Energy SuperStore and Director, Sustainable Gas Institute, Imperial College London, https://www.westminsterforumprojects.co.uk/forums/slides/Nigel_Brandon_Energy_Storage.pdf

Dominującą technologią magazynowania energii elektrycznej są elektrownie szczytowo-pompowe (rys. 2), odpowiadające za około 99% całkowitej mocy zainstalowanej w akumulatorach energii.

Elektrownie szczytowo-pompowe składają się ze zbiornika dolnego i górnego (zwykle są to zbiorniki naturalne) położonych na różnych wysokościach oraz turbozespołu przystosowanego do pracy turbina-generator i silnik-pompa. W tych magazynach energia jest akumulowana w postaci energii potencjalnej. Jej wartość zależy od ilości wody w zbiorniku górnym oraz różnicy wysokości pomiędzy zbiornikiem dolnym a górnym. Gdy zapotrzebowanie na moc w sieci jest niewielkie pompy zostają uruchamiane i przetłaczają wodę ze zbiornika dolnego do górnego. Natomiast w momentach szczytowych obciążeń systemu woda z górnego zbiornika zostaje spuszczona do dolnego, przepływając przez turbozespół pracujący jako turbina-generator. Elektrownie szczytowo-pompowe są w stanie osiągnąć pełną moc w ciągu kilku minut. Jako zbiorniki dolne najczęściej wykorzystuje się jeziora lub rzeki, dzięki czemu znacznie ogranicza się koszty inwestycyjne. Elektrownie szczytowo-pompowe pozwalają na odzyskanie około 70-85% energii zużytej na przepompowanie wody do górnego źródła, co stanowi dobry wynik na tle pozostałych rozwiązań technicznych. Sprawność na tym poziomie wynika ze strat przepływowych i strat w turbozespole. Straty związane z nieszczelnościami i parowaniem wody są na tyle małe, że można je pominąć. Niewielkie straty odparowania i nieszczelności powodują, że elektrownie szczytowo-pompowe wykorzystywane są do długookresowej akumulacji energii. Znaczne moce, rzędu setek megawatów oraz zbiorniki o objętości milionów metrów sześciennych sprawiają, iż elektrownie szczytowo-pompowe są wielkoskalową technologią magazynowania energii sprawdzającą się zarówno, gdy użytkownikowi zależy na znacznej mocy jak i pojemności akumulowanej energii [1].

Kolejną dostępną technologią są elektrownie wykorzystujące sprężone powietrze (CAES). Ich praca opiera się o działanie turbiny gazowej. Gdy produkcja energii przewyższa zapotrzebowanie, uruchamiane są sprężarki, które podwyższają ciśnienie powietrza i wtłaczają je do zbiornika. W momencie, gdy w sieci występuje niedobór mocy, sprężone powietrze kierowane jest do komory spalania, gdzie po wymieszaniu z paliwem następuje spalanie. Spaliny napędzają turbinę pracującą na wspólnym wale z generatorem, który odpowiada za konwersję energii mechanicznej na elektryczną. Magazyny CAES są technologią komercyjnie użytkowaną od 1978 roku (oddanie do użytku elektrowni Huntorf). Największymi funkcjonującymi obiektami tego typu są: Huntorf w Niemczech o mocy 290 MW oraz McIntosh w Stanach Zjednoczonych o mocy 110 MW. Układy tego typu pozwalają zarówno na długo- jak i krótkoterminową akumulację energii, notując przy tym niewielkie straty związane z samorozładowaniem. Przełączenie trybu pracy ze sprężarkowego na turbinowy możliwe jest w ciągu kilku do kilkunastu minut. Bardzo istotnym czynnikiem przy projektowaniu tego typu instalacji jest dostępność zbiornika na sprężone powietrze o ogromnej pojemności (w przypadku Huntorf 310 000 m3, w przypadku McIntosh 538 000 m3). Ze względów ekonomicznych (redukcja kosztów inwestycyjnych) do magazynowania powietrza wykorzystuje się naturalne kawerny solne, kopalnie kamienia wapiennego, wyrobiska kopalni soli. Powietrze w tego typu zbiornikach przechowywane jest pod ciśnieniem 45-76 bar i w temperaturze około 40-50 oC. Czas życia przeciętnego układu CAES wynosi 20-40 lat. Koszty inwestycyjne potrafią się znacząco różnić (od 300 do 1250 dolarów za kW), w głównej mierze ze względu na stan podziemnych kawern i ich predyspozycje do przekształcenia ich w magazyny sprężonego powietrza [2], [3].

Z uwagi na wysoką sprawność, a także możliwość skalowania instalacji coraz większą popularność zyskują bateryjne magazyny energii, głównie litowo-jonowe oraz kwasowo-ołowiowe.

Baterie litowo-jonowe od 2000 roku stały się najistotniejszą technologią magazynowania energii w obszarze przenośnych i mobilnych urządzeń (laptopy, telefony komórkowe, rowery i samochody elektryczne). Układ składa się z katody wykonanej z tlenku litu, anody z porowatego węgla, zaś elektrolit stanowią sole litowe rozpuszczone w mieszaninie organicznych rozpuszczalników. Sprawność technologii wynosi 90-95%, a prawie każde rozładowanie niezależnie czy trwające kilka sekund czy kilka dni nie wpływa na zmianę pojemności baterii. Standardowe baterie wytrzymują około 5000 cykli ładowanie/rozładowanie, a ich gęstość magazynowania energii wynosi 150-220 Wh/kg. Technologia litowo-jonowa zajmuje na chwilę obecną połowę rynku małych przenośnych urządzeń. Pojedynczy układ osiąga napięcie do 3,7 V co przy możliwościach innych baterii, np. niklowych (napięcie do 1,2 V) pozwala znacznie ograniczyć ilość baterii w dużej instalacji [4], [6].

Baterie kwasowo-ołowiowe są używane zarówno w mobilnych jak i stacjonarnych rozwiązaniach takich jak systemy awaryjnego zasilania, magazyny energii dla paneli fotowoltaicznych, farm wiatrowych oraz akumulatory w samochodach. Anoda wykonana jest z ditlenku ołowiu, katoda z ołowiu a elektrolit stanowi kwas siarkowy zużywany podczas rozładowywania. Sprawność baterii kwasowo-ołowiowych wynosi około 70-80%. Czas życia tej technologii to od 6 do 15 lat, przy 1500 cyklach ładowanie/rozładowanie z 80% poziomem rozładowania. Baterie kwasowo-ołowiowe są dojrzałym i dobrze rozwiniętym rozwiązaniem technologicznym zapewniającym stabilną pracę małych i średnich instalacji. Do wad ogniw kwasowo-ołowiowych należy zaliczyć krótką żywotność, niską gęstość magazynowania energii (30-50 Wh/kg), a także spadek pojemności energii przy szybkim rozładowaniu [4], [5], [6],[9].

Baterie sodowo-siarkowe składają się z płynnej siarki na katodzie i płynnego sodu na anodzie. Elektrolitem jest alumina (Al2O3). Aby elektrody były utrzymane w stanie ciekłym temperatura baterii oscyluje w granicach 300-350 oC. Baterie sodowo-siarkowe mogą być skutecznie wykorzystywane w instalacjach, w których są poddawane codziennym cyklom rozładowania. Dzięki możliwości bardzo szybkiej odpowiedzi (rzędu milisekund) na żądanie, baterie tego typu są także przeznaczane do stabilizacji pracy sieci. Ogniwa sodowo-siarkowe wytrzymują zwykle 4 500 cykli, a ich czas rozładowania wynosi od 6 do 7,2 godziny. Sprawność procesu akumulacji energii równa jest około 75-90%. Warto też zwrócić uwagę na wysoką gęstość energii (150-240 Wh/kg) co pozwala ograniczyć rozmiary instalacji. Główną wadą tej technologii jest wymóg utrzymania wysokiej temperatury elektrod, co wiąże się z dostarczaniem ciepła do baterii. Prawidłową temperaturę podczas pracy baterii można utrzymać w większości korzystając z energii w niej zakumulowanej, jednak proces ten zmniejsza dostępną dla użytkownika ilość zmagazynowanej energii. Z kolei korozyjne właściwości sodu i siarki sprawiają, że baterie sodowo-siarkowe nie są wykorzystywane w urządzeniach przenośnych i mobilnych a jedynie jako duże stacjonarne magazyny energii. Instalacje baterii sodowo-siarkowych znajdują się głównie na terenie Japonii (ponad 19 obiektów o łącznej mocy 270 MW) i służą do wygładzania dziennych szczytów energetycznych [4], [5].

Duże nadzieje pokładane są w magazynowaniu energii elektrycznej w postaci wodoru (Power to Gas). Wodór produkowany jest w procesie elektrolizy wody. Nadwyżki energii elektrycznej trafiające do elektrolizera powodują rozdzielenie wody na wodór (wydzielany na katodzie) oraz tlen (wydzielany na anodzie). Powstałe w wyniku reakcji jony transportowane są pomiędzy elektrodami przez roztwór elektrolitu. Otrzymany wodór może być magazynowany w zbiornikach pod wysokim ciśnieniem (350-700 bar), w postaci skroplonej (poniżej punktu krytycznego wynoszącego -240,18 oC), a także w materiałach – głównie związkach chemicznych zawierających wodór, na przykład NaLH4, LiBH4. Gdy w systemie wzrasta zapotrzebowanie na moc elektryczną, magazynowany wodór wykorzystywany jest jako paliwo w ogniwach paliwowych. Wodór trafia na anodę, natomiast katoda zasilana jest tlenem lub powietrzem atmosferycznym. Dostępnych jest wiele typów elektrolizerów oraz ogniw paliwowych różniących się między innymi rodzajem elektrolitu, sprawnością, temperaturą pracy, a także wielkością układu. Sprawność elektrolizerów waha się pomiędzy 50-70%, natomiast ogniw paliwowych pomiędzy 40% a 80% [7], [8].

Poza wymienionymi technologiami magazynowania energii elektrycznej dostępne są jeszcze między innymi koła zamachowe, baterie przepływowe oraz superkondensatory. Nie są to jednak technologie popularne, a część z nich wciąż poddawana jest badaniom.

Źródła:

Projekt, w którym bierze udział Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. powstał, aby podnosić świadomość oraz ułatwić podejmowanie działań w zakresie efektywności energetycznej w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP). Cel ten współgra z założeniami Dyrektywy o Efektywności Energetycznej oraz z art. 4 Programu Wspierania Reform Strukturalnych.

Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią ogromny potencjał do osiągnięcia oszczędności energii, jednak brak wiedzy, czasu oraz funduszy najczęściej uniemożliwiają skorzystanie z tego potencjału. Projekt ma na celu stworzenie instrumentów wsparcia dla MŚP, które przeciwdziałać będą występowaniu barier utrudniających działania na rzecz w efektywności energetycznej oraz zachęcą przedsiębiorców do podejmowania aktywności w tym kierunku, w szczególności do przeprowadzania audytu energetycznego oraz wdrażania wypływających z niego zaleceń. Wzrost efektywności energetycznej przedsiębiorstw przyczyni się do podniesienia ich konkurencyjności na rynku, zrównoważonego rozwoju, a także powstawania nowych miejsc pracy i inwestycji. Racjonalne wykorzystanie energii będzie prowadzić do oszczędności energii, a co za tym idzie redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Małe i średnie przedsiębiorstwa, będące głównymi beneficjentami projektu, są grupą bardzo różnorodną pod względem branży jak i wielkości. Dlatego stworzenie instrumentów wsparcia odpowiednich dla tak zróżnicowanej grupy jest zadaniem wymagającym. W celu opracowania narzędzi najwyższej jakości podejmowane są działania pozwalające dopasować rozwiązania jak najściślej do potrzeb beneficjentów. Beneficjentami są także następujące instytucje: Ministerstwo Energii (zleceniodawca projektu), Narodowe Centrum Badań I Rozwoju, Polska Agencja Rozwoju i Przedsiębiorczości, Urząd Regulacji Energetyki, Krajowa Izba Gospodarcza oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Główne cele projektu:

    • Podnoszenie świadomości decydentów oraz pracowników administracji publicznej o potencjale poprawy efektywności energetycznej w MŚP. Poszerzanie ich wiedzy z zakresu innowacyjnych instrumentów wsparcia oraz konkretnych działań, które należy podjąć, aby spowodować wzrost efektywności energetycznej w przedsiębiorstwach.
    • Podnoszenie świadomości MŚP o możliwościach związanych z efektywnością energetyczną (w szczególności promowanie audytu, self-audytu oraz informowanie o możliwych sposobach finansowania inwestycji w EE), a także wypływających z nich korzyściach.

Działania oraz efekty:

1. Analiza efektywności energetycznej w MŚP w Polsce
    • Identyfikacja zużycia energii w MŚP oraz potencjału podnoszenia efektywności energetycznej – ankietyzacja     (5000 przedsiębiorstw) oraz przeprowadzenie 100 audytów w celu uzyskania wstępnego rozeznania
    • Analiza istniejących polskich instrumentów wsparcia na rzecz EE w MŚP oraz opracowanie rekomendacji na     rzecz ulepszenia obecnego systemu wsparcia finansowego – przegląd literatury instrumentów wsparcia EE w     MŚP, warsztaty z przedstawicielami MŚP oraz międzynarodowe warsztaty z przedstawicielami trzech krajów, z     których wytypowano instrumenty do adaptacji w Polsce.
    Efekt: Strategia efektywności energetycznej dla MŚP w Polsce.
2. Podnoszenie świadomości z zakresu efektywności energetycznej w MŚP w Polsce
    • Opracowanie materiałów, narzędzi oraz strony internetowej służących efektywności energetycznej w MŚP –     opracowanie zbioru najlepszych praktyk oraz narzędzia dobierającego optymalny sposób poprawy EE w     przedsiębiorstwie na podstawie bazy praktyk. Stworzenie prostego kalkulatora oszczędności energii oraz     kursu e- learningowego. Zebranie wszystkich narzędzi i materiałów na dedykowanej stronie internetowej.
    • Bezpośrednie działania na rzecz podnoszenia świadomości oraz promowania EE – promocja wypracowanych     narzędzi oraz szkolenia dla MŚP
    Efekt:
    - Zbiór narzędzi wspierających działania z obszaru efektywności energetycznej oraz przewodnik ułatwiający     korzystanie z nich
    - Raport opisujący efekty podjętych działań oraz rekomendacje dla polskich władz dotyczące kontynuacji     oraz rozwijania wypracowanych aktywności i instrumentów na rzecz wsparcia EE w MŚP.

Program będzie trwał dwa lata. Pierwsze spotkanie Komitetu Sterującego odbyło się 17 grudnia 2018 roku, drugie - 18 czerwca 2019 roku. Spotkania Komitetu odbywają się co sześć miesięcy, natomiast raporty dotyczące postępu mają być składane co trzy miesiące.

Więcej informacji o projekcie na stronie: Energia w małych i średnich przedsiębiorstwach

• ·       obowiązek zakupu „zielonej energii” z instalacji o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej <500 kW przez sprzedawców zobowiązanych (m.in. przedsiębiorstwa energetyczne, odbiorcy przemysłowi) po cenie stanowiącej równoważność średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w kwartale poprzednim ogłoszonej przez Prezesa URE;

•          feed–in–tariff (FIT) i feed–in–premium (FIP) przeznaczone dla producentów biogazu i energii elektrycznej z elektrowni wodnych;

• ·         system zielonych certyfikatów;

• ·         aukcyjny system wsparcia, który docelowo ma zastąpić system zielonych certyfikatów;

•      system opustów – dedykowany dla prosumentów (dawniej mikroinstalacje OZE o mocy do 40 kW, a od 14 lipca to 50 kW).

Powyższe systemy wsparcia są odrębne dla wytwórców energii elektrycznej w mikroinstalacjach OZE, małych instalacjach OZE oraz instalacjach większej mocy.

Mikroinstalacje

Mikroinstalacja jest instalacją OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW, podłączoną do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV. Zapis ten w sposób klarowny określa przedział mocy dla instalacji prosumenckich, jakimi mogą być np. mikroinstalacje fotowoltaiczne czy małe siłownie wiatrowe.

Małe instalacje

Mała instalacja – instalacja odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 50 kW i mniejszej niż 500 kW, podłączona do sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym niższym niż 110 kV [1].

System opustów

System wsparcia zgodnie z ustawą dedykowany jest dla prosumenta.

Prosument – „odbiorca końcowy, który dokonuje zakupu energii elektrycznej na podstawie umowy kompleksowej i wytwarza energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii w mikroinstalacji, w celu jej zużycia na potrzeby własne niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą”.

   Podmiot pragnący zostać prosumentem musi posiadać jedną umowę na zakup i dystrybucję energii (tzw. umowa kompleksowa).

System opustów został wprowadzony na mocy nowelizacji ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o odnawialnych źródłach energii, której postanowienia weszły w życie z dniem 1 lipca 2016 r. Ideą systemu opustów jest utworzenie wsparcia, które umożliwi prosumentom pokrycie w jak najwyższym stopniu zapotrzebowania na energię elektryczną w bilansie rocznym np. w gospodarstwach domowych.

System opustów polega na założeniu, że energia, która została wytworzona w mikroinstalacji OZE, przyłączonej do sieci elektroenergetycznej operatora OSD, a nie została zużyta na bieżące potrzeby, zostaje wprowadzona do sieci. Sieć elektroenergetyczna stanowi w takim przypadku pewnego rodzaju „wirtualny magazyn energii”.

W chwili, gdy generator nie produkuje energii elektrycznej lub jej produkcja nie wystarcza do pokrycia bieżącego zapotrzebowania, możliwe jest odebranie z sieci do 80% zmagazynowanej energii (w przypadku instalacji o mocy do 10 kW) lub 70% (w przypadku instalacji większej niż 10 kW, ale mniejszej niż 40 (50) kW) bez ponoszenia żadnych dodatkowych kosztów. Wytwarzanie i wprowadzanie do sieci energii elektrycznej, nie stanowi działalności gospodarczej, a także pobieranie tej energii z sieci nie jest świadczeniem usług ani sprzedażą w rozumieniu ustawy o VAT.

W zależności od sprzedawcy energii, rozliczanie przeprowadzane jest w okresach rocznych lub półrocznych. W myśl ustawy o OZE, z systemu opustów mogą skorzystać osoby fizyczne, podmioty należące do sektora publicznego, wspólnoty mieszkaniowe czy też związki wyznaniowe.

Wsparcie w formule systemu opustów przewidziane jest dla prosumentów na okres 15 lat, lecz nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2035 r. W trakcie tego okresu sprzedawca zobowiązany jest do rozliczania energii, w sposób, w jaki to zostało przedstawione powyżej.

      Feed–in–tariff & feed–in–premium

Nowelizacja ustawy o OZE z dnia 7 czerwca 2018 r. [2] wprowadza nowe mechanizmy wsparcia produkcji energii elektrycznej jednak wyłącznie dla instalacji wykorzystujących:

•      biogaz rolniczy;

•      biogaz pozyskany ze składowisk odpadów;

•      biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków;

•      biogaz inny niż wymieniony w punktach powyżej;

•      hydroenergię.

    Dla powyższych typów instalacji OZE o zainstalowanej mocy nie przekraczającej 500 kW wprowadzono gwarantowane ceny zakupu energii elektrycznej (FIT), a dla instalacji o mocy nie mniejszej niż 500 kW i mniejszej niż 1 MW – system dopłat do ceny rynkowej (FIP). Stała cena zakupu energii elektrycznej (waloryzowana corocznie o wskaźnik inflacji) wynosi 90% ceny referencyjnej właściwej dla danego typu instalacji OZE.

Wsparcie w formule FIT lub FIP ma obowiązywać przez 15 lat, lecz nie dłużej niż do dnia 21 grudnia 2035 r.

      System zielonych certyfikatów

Obecnie funkcjonują równolegle dwa systemy wsparcia dla instalacji OZE > 40 kW.  „Stary” system zielonych certyfikatów oraz „Nowy”– system aukcyjny, dedykowany dla nowych instalacji OZE. System zielonych certyfikatów funkcjonuje w Polsce od 1 października 2005 r. w oparciu o znowelizowaną ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 nr 54 poz. 348 ze zm.). Założeniem systemu jest ilościowe wsparcie produkcji energii elektrycznej z OZE, tzn. na każdą kWh energii elektrycznej wytworzonej z OZE przypada świadectwo pochodzenia wydane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE) [3].

     Cena zielonych certyfikatów

Cena zielonych certyfikatów na giełdzie kształtowana jest w sposób rynkowy przez popyt na certyfikaty, ich podaż oraz wysokość opłaty zastępczej. Jest ona określona ustawowo, a Prezes URE każdego roku ogłasza jej wysokość. System nie przewiduje dla certyfikatów ceny minimalnej. Uzyskanie zielonych certyfikatów oraz ich sprzedaż to dla producenta energii elektrycznej dodatkowy profit, obok zysków ze sprzedaży, bądź też oszczędności płynących z zużycia energii na potrzeby własne.

      System aukcyjny

W myśl przyjętej ustawy o OZE, aukcje mają stać się podstawowym i docelowym mechanizmem wsparcia dla tego typu instalacji OZE. Ramy regulacyjne systemu aukcyjnego dla OZE wprowadzone zostały początkiem 2015 r. na mocy Ustawy o OZE (Dz.U. 2015 poz. 478 ze zm.). W grudniu 2015 i czerwcu 2016 r. zapisy te zostały poddane znaczącym zmianom.

Aukcje

Zgodnie z założeniami systemu aukcje organizowane są przez prezesa URE, gdzie producenci energii elektrycznej z OZE składają oferty. Oferta zawiera ilość energii jaką producent zobowiązuje się dostarczyć w okresie 15 lat oraz jednostkową cenę wyprodukowanej energii (cena za 1 MWh).

Cena podana w ofercie nie może przewyższać ceny referencyjnej, określonej dla danego typu instalacji OZE w Rozporządzeniu Ministra Energii. Wsparcie przyznawane jest wyłącznie tym projektom, które zadeklarowały najniższą cenę za jednostkę oferowanej energii, aż do wyczerpania wolumenu określonego przez prezesa URE. Przez okres 15 lat od momentu zrealizowania inwestycji i po raz pierwszy wprowadzenia energii do sieci, producent będzie otrzymywał za jednostkę wytworzonej energii kwotę, z jaką wygrał aukcję [4].

Zwycięska cena aukcyjna podlega corocznej waloryzacji średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedni.

     Stan obecny systemu aukcyjnego

Jak dotąd zostały przeprowadzone trzy aukcje OZE w dniach:
- 30.12.2016 r.,
- 29.06.2017 r.,
- 28.09.2017 r. (wolumen energii elektrycznej podlegającej sprzedaży w tej aukcji wyniósł 0,000 MWh, a tym samym wartość sprzedaży ukształtowała się na poziomie 0,00 zł), z czego jedynie dwie udało się przeprowadzić pomyślnie.

Ostatnia nowelizacja ustawy o OZE (z dnia 7 czerwca 2018 r.) zakłada znaczące wsparcie w formule aukcji dla wytwórców energii elektrycznej z OZE (w szczególności z wiatru na lądzie i fotowoltaiki).

Ciepłownictwo jest jednym z najistotniejszych sektorów przemysłowych gospodarki, o podstawowym znaczeniu dla społeczeństwa w polskich warunkach klimatycznych. Zużycie energii finalnej w obszarze zaopatrzenia w ciepło (w ogrzewnictwie) w roku 2016 wyniosło ok. 1 000 PJ, co stanowiło około 1/3 zużycia energii finalnej w Polsce. Ciepło systemowe zaspokaja prawie 1/4 zapotrzebowania na ciepło w Polsce. Ciepło jest przede wszystkim wykorzystywane przez gospodarstwa domowe, ale również na potrzeby przemysłu i budownictwa, handlu, usług oraz budynków użyteczności publicznej. Zużycie ciepła pochodzącego ze źródeł o mocy powyżej 20 MW w 2016 r. wyniosło ponad 160 PJ (opracowanie własne KAPE S.A.). Ciepłownictwo systemowe w Polsce w 2016 r.odpowiedzialne było za ponad 23 mln ton wyemitowanego do atmosfery dwutlenku węgla, ponad 70 tys. ton związków siarki, ponad 37 tys. ton związków azotu oraz około 12 tys. ton pyłów.

Według danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami, w 2017 r. zinwentaryzowano łącznie 2752 źródeł energetycznego spalania paliw o mocy od 1 do mniej niż 50 MW. Wszystkie źródła o mocy od 1 do 50 MW, w perspektywie najbliższych 12 lat (nowe źródła już od 2018 r.) będą musiały dostosować emisyjność do wymagań stawianych w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2193 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania (zwanej dalej Dyrektywą MCP). Konieczne będzie podjęcie działań związanych z modernizacją technologii oczyszczania spalin lub częściową bądź całkowitą wymianą źródeł ciepła lub systemów. Według szacunków KAPE 80–90% systemów ciepłowniczych w Polsce nie będzie spełniało wymogów dotyczących efektywności energetycznej. Oznacza to, że nawet ponad 2 200 małych i średnich źródeł spalania będzie musiało zostać wymienionych bądź zmodernizowanych. Znaczna część PEC nie będzie w stanie pozwolić sobie na wydatki związane z realizacją przedsięwzięć modernizacyjnych. Niektóre będą realizować projekty kosztem wysokooprocentowanego kredytu, co tym samym obniży ich rentowność, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do ich bankructwa. Poza samymi PEC, negatywne konsekwencje będą odczuwalne także dla użytkowników sieci. Z dużym prawdopodobieństwem wprowadzane zmiany będą powodować wzrost cen, a w przypadku drastycznych różnic, odłączanie się od sieci i zakup własnych źródeł ciepła, często cechujących się wyższą emisją. Małe przedsiębiorstwa energetyki cieplnej stanowią niedoinwestowaną grupę wśród przedsiębiorstw energetycznych. Z powodu ograniczonego zasięgu sieci zyski PEC nie pozwalają na znaczące inwestycje w infrastrukturę. Wykonywanie jedynie napraw i modernizacji często jest niewystarczające do osiągnięcia optymalnej pracy systemu. Powoduje to więc zwiększanie potencjału oszczędności energii, a co się z tym wiąże także poprawy stanu środowiska. Zapobieganie problemom finansowym PEC, a także przyczynianie się do ich rozwoju ma również bardzo duże znaczenie dla środowiska. W wielu przypadkach, z powodu braku dostępu do sieci ciepłowniczej, potencjalni odbiorcy często zmuszeni są do korzystania z niskosprawnych źródeł lokalnych, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń. Rozbudowywanie sieci ciepłowniczej i podłączanie nowych odbiorców ogranicza zjawisko niskiej emisji.

Konieczne jest umożliwienie przedsiębiorstwom energetyki cieplnej dalszego rozwoju poprzez dofinansowanie, które nie będzie naruszało ich płynności finansowej.

W ten sposób przedsiębiorstwa ciepłownicze będą mogły ubiegać się o fundusze zewnętrzne na rozbudowę efektywnych energetycznie sieci ciepłowniczych. Podsumowując, brak środków finansowych na wkład własny ze względu na stosunkowo niskie zyski oraz wysokie koszty działalności jest jedną z głównych barier związanych z rozwojem PEC. Oferując przedsiębiorstwom energii cieplnej KOMPLEKSOWE DORADZTWO TECHNICZNOFINANSOWE, KAPE wesprze proces przystosowania się do nowych regulacji, podnosząc jednocześnie konkurencyjność PEC na rynku krajowym.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S. A. brała udział w projekcie pn. „Nasza energia – hromada samowystarczalna energetycznie” współfinansowanym w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP z programu „Wsparcie demokracji”. Partnerami projektu są: Fundacja Solidarności Międzynarodowej, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S. A., Polsko – Ukraińska Izba Gospodarcza oraz Regionalne Centrum Rozwoju Samorządów w Charkowie.

Głównym celem projektu jest wzrost efektywności energetycznej poprzez świadome realizowanie inwestycji na terenie połączonych hromad (odpowiedników polskich gmin) tworzonych na terenie obwodu charkowskiego. W ramach projektu w 5 wybranych hromadach Eksperci KAPE, wspierani przez eksperta ukraińskiego, dokonali przeglądu zasobów budynków danej hromady oraz zaproponowali działania mające na celu wzrost efektywności energetycznej.

W dniach 29.07 – 08.08.2018 r. w wybranych hromadach przeprowadzono wizyty polsko – ukraińskich ekspertów, których celem było spotkanie z władzami hromad oraz przeprowadzanie wizji lokalnej budynków przez nie zarządzanych (szkoły, szpitale, ośrodki kultury). Na bazie wiedzy zdobytej w trakcie wizyt oraz danych przekazanych przez przedstawicieli władz i jednostek komunalnych, opracowane zostanie 5 dokumentów zawierających rekomendacje dla poszczególnych hromad. Wskażą one możliwe do zrealizowania rozwiązania z zakresu termomodernizacji, wymiany i modernizacji systemów ogrzewania oraz działania niskobudżetowe, które pozwolą w sposób bardziej efektywny zarządzać budynkami.

W dniach 11 - 14.09.2018 r. przedstawiciele hromad odpowiedzialni za przeprowadzanie inwestycji wzięli udział w 5-dniowej wizycie studyjnej w Polsce, w ramach której zapoznali się z rozwiązaniami z zakresu poprawy efektywności energetycznej i OZE, które zostały zastosowane w polskich gminach. Organizatorem wizyty studyjnej była Polsko-Ukraińska Izba Gospodarcza.

Doświadczenia projektu oraz proponowane rozwiązania, adresowane do przedstawicieli połączonych hromad, zostały zaprezentowane podczas III Polsko-Ukraińskiego Forum Samorządowego w Charkowie 16.10.2018 r.

Pracownicy Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. w oparciu o wiedzę zdobytą w ramach wizji lokalnych opracowali pięć dokumentów pn.: „Raporty z analiz Energetycznych hromad wraz z rekomendacjami z zakresu poprawy efektywności energetycznej”.

Powyższe dokumenty zostały w sposób szczegółowy omówione na spotkaniu w dniach 28 - 29.11.2018 r. w Charkowie w ramach seminarium ze sposobu pozyskiwania środków na efektywność energetyczną i warsztatów dla hromad objętych programem.

Wszelkie informacje na temat projektu dostępne są TUTAJ.

W dniu 5 grudnia br. w Warszawie odbyła się konferencja „Wsparcie efektywności energetycznej na poziomie lokalnym”. Wydarzenie zorganizowane przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A. w ramach międzynarodowego projektu PUBLENEF (Horyzont 2020)  – Wspieranie władz publicznych we wdrażaniu zrównoważonej polityki energetycznej ze szczególnym uwzględnieniem efektywności energetycznej, skierowane było do przedstawicieli samorządów lokalnych oraz do przedsiębiorstw ciepłowniczych. Spotkanie otworzył Pan Zbigniew Szpak – Prezes Zarządu KAPE S.A., nawiązując do dwóch kluczowych kierunków rozwoju sektora energii w perspektywie 2040 r., tj. Poprawa efektywności energetycznej gospodarki  oraz Rozwój ciepłownictwa i kogeneracji.

W trakcie pierwszej części spotkania zaprezentowano projekt Publenef, przybliżono wyniki przeprowadzonych w ramach projektu analiz, utworzoną platformę narzędzi www.publenef-toolbox.eu wspierających wdrażanie zrównoważonej polityki energetycznej oraz realizowane przez partnerów projektu mapy drogowe dla polityk energetycznych na poziomie lokalnym i regionalnym. Ponadto przedstawiono również krótko projekt Implement skierowany do gmin, realizowany przez KAPE w ramach programu Horyzont 2020.

Niezwykle ciekawym punktem konferencji był dialog ekspercki Arkadiusza Węglarza - Doradcy Zarządu ds. Gospodarki Niskoemisyjnej oraz Piotra Woźnego – Pełnomocnika Premiera do spraw programu „Czyste Powietrze” na temat programów rządowych „Stop Smog” oraz „Czyste powietrze”, mających na celu walkę ze zjawiskiem smogu w Polsce. W dyskusji dwóch ekspertów odniesiono się do kwestii skuteczności proponowanych mechanizmów wsparcia, ich wpływu na zmniejszenie skali ubóstwa energetycznego oraz roli samorządów lokalnych w ich wdrażaniu.

Tematem zamykającym część główną spotkania była prezentacja klastra energii gminy górniczo – rolniczej Gierałtowice wygłoszona przez Pana Joachima Bargiela – Wójta Gierałtowic (w latach 2000 - 2018). Działania Gminy Gierałtowice zmierzające do zawiązania klastra energii wspierane były w ramach mapy drogowej projektu Publenef.

Część dyskusyjna konferencji podzielona była na dwie grupy tematyczne, jedna skierowana do samorządów lokalnych, natomiast w drugiej grupie zebrali się zaproszeni przedstawiciele przedsiębiorstw ciepłowniczych. Panel z udziałem przedstawicieli gmin otwierały trzy prezentacje wprowadzające. Pani Beata Jędrzejewska – Kozłowska – Dyrektor Biura Zarządzania Energią Urzędu Miasta Lublina przybliżyła działania podejmowane przez Miasto Lublin w zakresie realizacji zrównoważonej polityki energetycznej. Następnie Pani Hanna Górecka – Banasik  - Kierownik Samodzielnego Referatu ds. Energetyki Urzędu Miasta Gdyni zaprezentowała korzyści, jakie czerpie Gdynia z udziału w różnego rodzaju projektach, czy inicjatywach o zasięgu międzynarodowym. Pani Antonina Kaniszewska – Kierownik Projektów ds. Gospodarki Niskoemisyjnej w KAPE S.A., krótką prezentacją wprowadziła do dyskusji temat lokalnych strategii elektromobilności.

W drugim panelu dyskusyjnym z udziałem przedstawicieli przedsiębiorstw ciepłowniczych dyskusja również poprzedzona były trzema prezentacjami. W pierwszej prezentacji Pani Urszula Zając – Dyrektor Departamentu Energii w NFOŚiGW przybliżyła rolę instytucji publicznych w modernizacji ciepłownictwa, natomiast Pan Krzysztof Skowroński, reprezentujący KAPE S.A. nakreślił wymagania, jakie stawia przed sektorem ciepłownictwa wdrożenie postanowień Dyrektywy MCP. Pan Zbigniew Szpak – Prezes Zarządu KAPE S.A. przedstawił koncepcję programu pod nazwą Krajowy Integrator Przedsięwzięć Inwestycyjnych w PEC.

Najważniejsze problemy poruszone podczas obu dyskusji panelowych zostały zebrane i przedstawione w ramach podsumowania spotkania przez moderatorów paneli: Pana Arkadiusza Węglarza (KAPE S.A.) Pana Bogusława Regulskiego (IGCP).

Możesz zmniejszyć zużycie energii w biurze nawet o 20%, korzystając z prostych i beznakładowych środków zalecanych przez START2ACT.
Obniż rachunki, zaangażuj pracowników i wygraj nagrody w konkursie START2ACT Oszczędzaj energię w biurze.
Czy podejmiesz wyzwanie START2ACT? Zgłoszenie do konkursu zajmie Ci tylko kilka minut.

Dlaczego warto podjąć wyzwanie?

• Do wygrania ekologiczny głośnik Bamboustics nie wymagający zasilania – jedno zgłoszenie daje pięć szans na wygraną podczas czterech losowań nagród miesięcznych.

• Zwycięzca konkursu otrzyma nowoczesny Energomonitor, który będzie świetnym wsparciem w efektywnym zarządzaniu energią.

• Każda uczestnicząca w konkursie firma otrzyma pakiet startowy START2ACT i będzie promowana w Europie na stronie internetowej START2ACT i biuletynie (patrz poprzedni zwycięzcy i uczestnicy konkursu tutaj).
  

Warunki udziału w konkursie

Jak wziąć udział w konkursie?

KROK 1: Zrób zdjęcie lub nagraj film, na którym będzie widać jak Twoja firma oszczędza energię

KROK 2: Opisz krótko te działania – wystarczy jedno zdanie lub akapit

KROK 3: Wyślij wszystko na adres info@start2act.eu* lub na @START2ACT używając #S2Achallenge na Twittera lub Facebooka

Konkurs jest już otwarty i zakończy się 15 lutego 2019 r. Im wcześniej przystąpisz do konkursu, tym większa szansa, że wygrasz w losowaniu comiesięcznych nagród.

Jak można oszczędzać energię?

Wymyśl swoje sposoby na zredukowanie rachunków za energię, albo skorzystaj z poniższych sugestii. Każdy pomysł to dobry pomysł, niezależnie od tego czy to proste działanie, czy też bardziej zaawansowany projekt.

• Spacer po firmie: Przespaceruj się po firmie rano, w południe i wieczorem, aby sprawdzić, które urządzenia są włączone, mimo że nikt ich nie używa. Użyj w tym celu check listy START2ACT. Sprawdź, jak można natychmiast zredukować ilość zużywanej energii.
   
• Ogrzewanie i chłodzenie ma największy potencjał oszczędności. Zmniejszenie temperatury ogrzewania o zaledwie 1°C pozwala zaoszczędzić 8% energii, a zwiększenie temperatury chłodzenia o 1°C pozwala zaoszczędzić 3-4% energii. Dowiedz się więcej >>
   
• Oświetlenie w „widoczny” sposób zużywa energię. Oznacz ogólnodostępne włączniki światła, zwłaszcza w rzadziej odwiedzanych pomieszczeniach, takich jak sale konferencyjne, magazyny i toalety. Użyj naklejek START2ACT. Dowiedz się więcej >>
   
• Sprzęt biurowy zużywa więcej energii niż Ci się wydaje. Drukarki, ekspresy do kawy i monitory pozostawia się często w trybie gotowości przez 24 godziny na dobę. Możesz zaoszczędzić nawet dwie trzecie energii, używając programatorów czasowych, które automatycznie wyłączą urządzenia poza godzinami pracy. Dowiedz się więcej >>
   
• Monitoruj zużycie energii w firmie w celu zidentyfikowania obszarów potencjalnych oszczędności. Sprawdzaj zapis licznika energii elektrycznej raz w tygodniu i dokonuj zapisów w szablonie gromadzenia danych START2ACT. Dowiedz się więcej >>
   
• Stwórz w swojej firmie politykę energetyczną. Oprócz korzyści finansowych, które ona przyniesie, stworzysz także pozytywny wizerunek firmy wśród swoich klientów. Dowiedz się więcej >>

Wykorzystaj powyższe wskazówki, aby wymyślić kolejne działania, które zmniejszą koszty energii w biurze. Odwiedź Bazę wiedzy START2ACT, aby dowiedzieć się więcej o oszczędzaniu energii w firmie i w domu.
Sprawdź najnowsze informacje na naszym Forum.

Ocena zgłoszeń i przyznanie nagród

Zgłoszenia konkursowe będą oceniane na podstawie trzech kryteriów:

• Różnorodność (ilość działań podjętych w wyznaczonym czasie)
• Zaangażowanie (jak dużego zaangażowania wymagają działania, ilu angażują pracowników oraz kompleksowość działań)
• Kreatywność (czy pomysły są nowe czy zaczerpnięte z zasugerowanej listy)

Zwycięzca zostanie ogłoszony 22 lutego 2019 r. Wszyscy uczestnicy otrzymają pakiet startowy START2ACT w ciągu czterech tygodni od podania adresu pocztowego.

*Zgłoszenia przysłane drogą mailową będą publikowane na stronie internetowej START2ACT i w mediach społecznościowych. Jeśli nie wyrażasz na to zgody, podaj taką informację w wiadomości mailowej.

1. W ramach RPO województwa dolnośląskiego od stycznia 2019 r. planowany jest nabór na projekty demonstracyjne (Typ 3.3 C) – publiczne inwestycje w zakresie budownictwa o znacznie podwyższonych parametrach charakterystyki energetycznej w budynkach użyteczności publicznej.

BENEFICJENCI:jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;

2. W ramach RPO województwa dolnośląskiego od listopada trwa nabór na projekty: Modernizacja systemów grzewczych i odnawialne źródła energii - projekty dotyczące zwalczania emisji kominowej (wyłącznie projekty w formule grantowej).

BENEFICJENCI:jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia podmioty publiczne, których właścicielem jest JST lub dla których podmiotem założycielskim jest JST;

3. W ramach RPO województwa lubelskiego w grudniu planowany jest nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe będzie uzyskanie dofinansowania na następujące projekty: 1. Głęboka termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, w tym będących w zasobie JST (m.in. szpitali, szkół). 2. Zmiana wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła), modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji),włącznie z systemami zarządzania energią. Generacja rozproszona, poprawiająca sprawność wytwarzania ciepła przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji budynków).

BENEFICJENCI:
Jednostki samorządu terytorialnego (JST), ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną z wyłączeniem spółek prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki;
Jednostki naukowe;
Szkoły wyższe;
Organizacje pozarządowe; 
Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną z wyłączeniem podmiotów określonych jako beneficjenci Działania 1.3.1 PO IŚ (zgodnie z kodami form prawnych ujętych w SZOOP PO IŚ);
Służby ratownicze i bezpieczeństwa publicznego  Podmioty wdrażające instrument finansowy, które spełniają kryteria wymienione w rozporządzaniu delegowanym nr 480/2014

NABÓR: od 12.2018

4. W ramach RPO województwa lubelskiego w grudniu planowany jest nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe będzie uzyskanie dofinansowania na następujące projekty: 1. Głęboka termomodernizacja budynków mieszkalnych, 2. Zmiana wyposażania ww. obiektów w urządzenia o najwyższej, uzasadnionej ekonomicznie, klasie efektywności energetycznej (np. ocieplenie obiektów, wymiana drzwi i okien, modernizacja systemów grzewczych wraz z wymianą źródła ciepła), modernizacja systemów wentylacji, klimatyzacji), włącznie z systemami zarządzania energią. Generacja rozproszona, poprawiająca sprawność wytwarzania ciepła przez zmianę źródeł ciepła m.in. na jednostki wysokosprawnej kogeneracji (w ramach kompleksowej głębokiej termomodernizacji budynków).

BENEFICJENCI: Jednostki samorządu terytorialnego (JST), ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną z wyłączeniem spółek prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki;
Jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną
Spółki prawa handlowego, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki, samorządu terytorialnego lub ich związki;
Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe (z wyłączeniem zlokalizowanych na obszarze ZIT LOF);
Towarzystwa Budownictwa Społecznego.

5. W ramach RPO województwa lubuskiego rozpocznie się nabór w konkursie konkursu na budowę nowoczesnych lokalnych źródeł OZE – elektrycznej, w tym małych źródeł wytwarzania energii z OZE – elektrycznej, wpisujących się w rozwój generacji rozproszonej, w tym podłączenie instalacji do sieci dystrybucyjnej, tj. na:
- budowę nowych źródeł wytwórczych wytwarzających energię elektryczną (np. z wykorzystaniem energii wiatrowej, wodnej, słonecznej),
- przyłączanie jednostek wytwórczych OZE do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.

BENEFICJENCI: przedsiębiorcy (mikroprzedsiębiorstwa, małe i średnie przedsiębiorstwa); jednostki samorządu terytorialnego (JST) ich związki, stowarzyszenia i porozumienia; spółki prawa handlowego będące własnością JST; uczelnie/szkoły wyższe, jednostki naukowe, instytuty badawcze, instytucje kultury, operatorzy systemu dystrybucyjnego (OSD), właściciele/zarządcy wielorodzinnych budynków mieszkaniowych, rolnicy prowadzący zarejestrowaną działalność gospodarczą, grupy producentów rolnych, jednostki organizacyjne JST (ośrodki doradztwa rolniczego), organy administracji państwowej prowadzące szkoły (szkoły rolnicze), rybacy śródlądowi oraz hodowcy ryb (w rozumieniu ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym) prowadzący zarejestrowaną działalność gospodarczą, organizacje pozarządowe, niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w tym stowarzyszenia i fundacje.

NABÓR: 26.11.2018 - 30.01.2019

    6. W ramach RPO województwa lubuskiego w październiku ruszył nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe jest uzyskanie dofinansowania m.in. na:
- wymianę starych kotłów, pieców, urządzeń grzewczych na paliwa stałe,
- inwestycje polegające na podłączeniu do sieci ciepłowniczej, jedynie w przypadku gdy podłączenie do sieci na danym obszarze jest uzasadnione ekonomicznie,
- podłączenie do sieci ciepłowniczej wraz z możliwością podłączenia ciepłej wody użytkowej,
- połączenie do sieci gazowej  i instalacja indywidualnego źródła ogrzewania,­
- instalację indywidualnego źródła ogrzewania zasilanego z własnego zbiornika LPG,
- instalację indywidualnego źródła ogrzewania zasilanego energią elektryczną, odnawialnymi źródłami energii (OZE-typu fotowoltaika, pompa ciepła lub inne) oraz olejem opałowym,­
- instalację indywidualnego źródła ogrzewania z kotłem na paliwo stałe lub biomasę charakteryzującym się parametrami co najmniej 5 klasy według normy PN-EN 303-5:2012.

BENEFICJENCI: Jednostki samorządu terytorialnego (JST) ich związki, stowarzyszenia i porozumienia oraz podmioty publiczne, których właścicielem jest JST lub, dla których podmiotem założycielskim jest JST.

NABÓR: 15.10.2018 - 15.01.2019

NABÓR: od 12.2018

7. W ramach RPO województwa mazowieckiego trwa nabór wniosków w konkursie, w którym wspierane są inwestycje polegające na budowie, rozbudowie jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji, w tym również z OZE; przebudowie jednostek wytwarzania ciepła, w wyniku której jednostki te zostaną zastąpione jednostkami wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji.

BENEFICJENCI:
JST, ich związki i stowarzyszenia;
jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną;
jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną;
przedsiębiorstwa;
dostawcy usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE, realizujący inwestycje w oparciu o art. 2 pkt. 27 dyrektywy 2012/27/UE w formie (EPC Energy Performance Contracting) umów o poprawę efektywności energetycznej, o ile zakres projektu wykonywany jest na rzecz podmiotów publicznych na terenie objętym RPO WM 2014-2020;
podmioty lecznicze działające w publicznym systemie ochrony zdrowia;
instytucje kultury;
szkoły wyższe;
spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, TBS-y;
kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych;
organizacje pozarządowe;
PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne.

NABÓR: 29.10.2018 - 04.01.2019

8. W ramach RPO województwa mazowieckiego w grudniu planowany jest nabór wniosków w konkursie, w którym wspierane będą inwestycje polegające na wymianie urządzeń grzewczych.

BENEFICJENCI:
Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki organizacyjne JST posiadające osobowość prawną;
Spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, TBS-y;
Dostawcy usług energetycznych w rozumieniu dyrektywy 2012/27/UE, realizujący inwestycje w oparciu o art. 2 pkt. 27 dyrektywy 2012/27/UE w formie (EPC Energy Performance Contracting) umów o poprawę efektywności energetycznej, o ile zakres projektu wykonywany jest na rzecz podmiotów publicznych na terenie objętym RPO WM 2014-2020;
Przedsiębiorstwa;
Podmiot, który wdraża instrumenty finansowe.

NABÓR: od 12.2018

9. W ramach RPO województwa podkarpackiego w listopadzie rozpoczął się nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe jest uzyskanie dofinansowania na budowę lub modernizację budynków użyteczności publicznej, które będą spełniać standardy budownictwa pasywnego.

BENEFICJENCI: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia, jednostki sektora finansów publicznych, posiadające osobowość prawną, przedsiębiorstwa (w tym przedsiębiorstwa ciepłownicze),  organizacje pozarządowe, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, TBS, porozumienia podmiotów wyżej wymienionych, reprezentowane przez lidera.

NABÓR: od 11.2018

10. W ramach RPO województwa śląskiego trwa nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe jest uzyskanie dofinansowania na:

    1. Modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych.
    2. Likwidację „niskiej emisji” poprzez wymianę/modernizację indywidualnych źródeł ciepła lub podłączanie     budynków do sieciowych nośników ciepła.
    3. Budowę instalacji OZE w modernizowanych energetycznie budynkach.

BENEFICJENCI: Jednostki samorządu terytorialnego (JST), ich związki i stowarzyszenia;
Podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają JST lub ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych (nie wymienione wyżej);
Podmioty wykonujące działalność leczniczą, w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej, posiadające osobowość prawną lub zdolność prawną;
Szkoły wyższe;
Organizacje pozarządowe;
Spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe;
Towarzystwa budownictwa społecznego.

NABÓR: 30.07.2018 - 30.01.2019

11. W ramach RPO województwa śląskiego trwa nabór wniosków w konkursie, w którym możliwe jest uzyskanie dofinansowania na poprawę efektywności energetycznej oświetlenia.

BENEFICJENCI: Jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia;
Podmioty, w których większość udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki i stowarzyszenia;
Jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych (nie wymienione wyżej);
Spółdzielnie, wspólnoty mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego.

NABÓR: od 2018-08-31 [07:00:00] do 2019-02-06 [12:00:00] (RIT Południowy)

SKONTAKTUJ SIĘ, aby uzyskać więcej informacji: https://www.kape.gov.pl/page/pozyskiewanie-finansowania

W świetle znowelizowanej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej oraz innych zobowiązań Polski wynikających z pakietu zimowego Unii Europejskiej usunięcie efektywności energetycznej z celów polityki energetycznej jest błędem. Powoduje deprecjację efektywności energetycznej i stanowi wyraźny sygnał dla rynku, aby nie inwestować w nowoczesne, ale kosztowne technologie, przynoszące oszczędność energii. Wpłynie też na decyzje w obszarze mechanizmów wsparcia finansowego inwestycji  w zakresie efektywności energetycznej oferowanych przez komercyjne podmioty (banki, firmy ESCO) oraz zahamuje rozwój tych mechanizmów na poziomie regionalnym i krajowym. Takie podejście ograniczy innowacyjność w sektorze energii, oraz ewidentnie wpłynie na ograniczenie możliwości zrealizowania przez Polskę unijnych celów w zakresie efektywności energetycznej dla 2030 roku (32,5%). Bez znacznego wzrostu poziomu efektywności energetycznej  nie da się również zrealizować ambitnych celów jakie stawia nam Unia Europejska w zakresie dekarbonizacji sektora energii w perspektywie 2050 roku i celu 40% redukcji emisji CO2 w roku 2030. Wzrost efektywności energetycznej gospodarki wpływa pozytywnie na wzrost jej konkurencyjności, rynek pracy oraz zmniejszenie negatywnego oddziaływania sektora energii na środowisko. Postulujemy, więc pozostawienie obecnego zapisu w prawie energetycznym.

Ustawa o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 roku, która nałożyła na duże przedsiębiorstwa obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego, to kolejny z elementów stymulujących wzrost świadomości wśród przemysłowych konsumentów energii o konieczności ciągłej analizy realizowanych przez nich procesów w aspekcie kosztów i wolumenu zużywanej energii.  Celem realizowanych przez niezależne podmioty eksperckie audytów jest wskazanie obszarów, w których istnieje potencjał poprawy wykorzystania energii. W efekcie ma to skutkować prezentowaniem propozycji modernizacyjnych, które pozwolą optymalizować to wykorzystanie w dłuższym okresie czasu. Rosnące przekonanie o nieuchronności podjęcia przez przedsiębiorstwa działań modernizacyjnych przy uwzględnieniu, zwłaszcza w ostatnim czasie, znacznego wzrostu zakupu energii elektrycznej czy paliw powoduje wzrost zainteresowania komplementarnymi Systemami Zarządzania Energii (SZE), które mają wspierać służby techniczne zakładów w świadomym zarządzaniu gospodarką energetyczną oraz w krótkiej perspektywie skutkować redukcją ponoszonych kosztów działalności.

Niestety w Polsce zainteresowanie poprawą efektywności energetycznej jest wciąż mniejsze, niż wśród np. przedsiębiorstw niemieckich czy francuskich. Tam, gdzie zrealizowano już część działań i zauważono pozytywne efekty, łatwiej jest podejmować decyzje o kolejnych tego typu inicjatywach. Warto jednak odnotować widoczny wzrost popularności rozwiązań systemowych, np. wdrażanych w oparciu o międzynarodowy standard dla Systemów Zarządzania Energią ISO 50001, który dotyczy redukcji kosztów, zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych oraz efektywności energetycznej przedsiębiorstwa. W ubiegłym roku przyznano w Polsce 61 nowych certyfikatów ISO 50001, a to daje 54% wzrost certyfikacji wdrożonych SZE wobec roku 2016. Co ciekawe, ISO 50001 jest czwartym najbardziej dynamicznie rozwijającym się standardem na świecie. Eksperci Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. na bazie prowadzonych audytów energetycznych identyfikując znaczący potencjał poprawy efektywności energetycznej w obszarze procesów przemysłowych zwracają także uwagę na częsty problem z dokładnym określeniem wolumenu możliwych do osiągnięcia oszczędności, powodowany brakiem szczegółowego monitoringu zużycia energii w obszarze audytowanych instalacji czy ciągów technologicznych. Odpowiedzią na zapotrzebowanie na tę wiedzę jest szeroka gama rozwiązań softwarowych, oferowana przez firmy sektora IT czy wyspecjalizowane jednostki firm konsultingowych. W celu poprawy zarządzania energią należy zacząć od uzyskania informacji na temat bieżącego jej zużycia. Oznacza to konieczność zgromadzenia danych o głównych poborach energii w zakładzie i dokonania analizy ich wpływu na całkowite zużycie energii w czasie. Już na tym etapie ważne jest wyposażenie instalacji w urządzenia pomiarowe i systemu monitoringu, gdyż stanowią one punkt odniesienia dla symulowania efektów kolejnych planowanych ulepszeń i modernizacji.

Postępująca automatyzacja i robotyzacja oraz kontrola procesów, wspomagana przez rozwiązania grupowane pod nośnym ostatnio terminem Przemysłu 4.0 jako działania uzupełniane wiedzą doświadczonych podmiotów audytorskich prowadzą do budowania przewag konkurencyjnych przez przedsiębiorstwa zainteresowane holistycznym podejściem do wdrażanych oraz już posiadanych Systemów Zarządzania Energią.

W ramach projektu WinWind, w którym uczestniczą eksperci Krajowej Agencji Poszanowania Energii, został opracowany dokument, zawierający przegląd literatury dotyczącej szeroko rozumianej akceptacji energetyki wiatrowej oraz uwarunkowań krajowych rozwoju tej gałęzi energetyki (Niemcy, Łotwa, Włochy, Hiszpania, Norwegia, Polska). Zasadnicza 1 część dokumentu została przetłumaczona na język polski.

Jak wynika z wielu analiz (patrz "Przegląd literatury") dogłębna analiza barier tej gałęzi energetyki i przyczyn braku akceptacji społecznej jest podstawą do oceny możliwości budowy obiektów energetyki wiatrowej.

Dokument w polskiej wersji można pobrać TUTAJ
Wersja angielska dokumentu znajduje się TUTAJ

Zachęcamy do zapoznania się z lekturą i śledzenia strony projektu: http://winwind-project.eu/.

Jak przedstawia się sytuacja Polski w zakresie budynków energooszczędnych na tle krajów zachodnioeuropejskich?

Sektor budownictwa energooszczędnego zaczął się rozwijać w ostatnich latach w Polsce, czego przyczyną są przepisy, które regulują parametry dotyczące izolacyjności cieplnej oraz maksymalnego wskaźnika zapotrzebowania na energię pierwotną w budynku. Już od stycznia 2019 roku zaczną obowiązywać bardziej rygorystyczne wymagania dla budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz będących ich własnością. Budynki spełniające wymagania stawiane przez tzw. Warunki Techniczne na 2021 rok zgodnie z krajową definicją, to budynki o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię (NZEB). Zmieniające się prawo w najbliższych latach z pewnością zmieni podejście w Polsce do budownictwa o wysokim standardzie energetycznym, wręcz pasywnym. Część krajów zachodnioeuropejskich już w 2010 roku wprowadzało regulacje prawne wymagające obniżenia zapotrzebowania na energię. W Polsce regulacje prawne wymagają budowy budynków energooszczędnych od roku 2017. Kilkuletnie opóźnienie w stosunku do innych państw, duża ilość barier, przede wszystkim związanych z brakiem funduszy powoduje, że nawet jeśli budynki są projektowane by osiągnąć podwyższony standard energetyczny to w rzeczywistości brakuje spójnego podejścia do całej procedury już na etapie podjęcia decyzji o budowie budynku energooszczędnego.

Jakie są główne wyzwania w tym obszarze?

Głównymi wyzwaniami stojącymi przed sektorem budownictwa energooszczędnego jest podniesienie świadomości wśród uczestników rynku – architektów, projektantów, wykonawców, inwestorów. Należy podnieść kwalifikacje wśród kadry wykonawczej dotyczące wagi detali w budownictwie energooszczędnym. Przede wszystkim dokładność, wysoka jakość wykonania budynków, a nie tylko zastosowanie dobrej jakości produktów ma wpływ na osiągnięcie wysokiego standardu energetycznego. Wysoka szczelność budynku na przenikanie powietrza jest jednym z kluczowych elementów, które decydują o niskim zapotrzebowaniu na ciepło budynku. Kolejnym wyzwaniem jest przekonanie inwestorów o tym, że początkowo wyższe koszty inwestycyjne zostaną wyrównane w późniejszym czasie przez niższe koszty eksploatacyjne, biorąc pod uwagę prognozowany wzrost cen energii.

Bardzo ważnym problemem jest także nieumiejętność oraz brak świadomości użytkowników budynków na etapie oddania budynku do użytkowania w jaki sposób zarządzać energią w takim budynku. Poprzez nieodpowiednią pracę poszczególnych instalacji (wentylacji mechanicznej, systemu grzewczego, oświetlenia) zużycie energii może być nawet kilkukrotnie wyższe niż to zakładane w projekcie. Stąd należy zwrócić szczególną uwagę na szkolenie kadry zarządzającej budynkami energooszczędnymi/pasywnymi dotyczące poprawnego zarządzania systemami oraz zaznaczenie  istoty stosowania w budynkach systemów zarządzania energią w budynku (BMS). „Z naszego doświadczenia wynika, że najlepiej zaprojektowane budynki w rzeczywistości nie osiągają zakładanego obliczeniowego zapotrzebowania na energię bez odpowiednio dostosowanego systemu zarządzania energią. Obawa przed zbyt dużymi kosztami ponoszonymi na montaż takiego systemu powstrzymuje inwestorów przed realizacją rozwiązania, które nawet zawarte jest w projekcie”– mówi Marta Sikorska, kierownik projektów ds. budownictwa w Krajowej Agencji Poszanowania Energii SA. Taki system pozwala na bieżąco kontrolować pracę wszystkich instalacji budynkowych, dzięki temu osoby zarządzające budynkiem mogą łatwo i szybko wykryć błędy w pracy instalacji, zmniejszając tym samym zużycie energii. Nowa Dyrektywa EPBD rozszerza właśnie zapisy o temat zarządzania energią w budynku.

Co stanowi główną barierę w realizacji budownictwa energooszczędnego?

To na pewno zależy od rodzaju budynku. Zdecydowanie jeśli chodzi o budownictwo mieszkalne to główną barierą są aspekty finansowe. Brak jest dofinansowań do budowy energooszczędnych lub pasywnych budynków mieszkalnych, czy to jednorodzinnych czy wielorodzinnych, a jeśli takowe się pojawiają to inwestorów odstrasza zbyt duża biurokracja i skomplikowane procedury.

W przypadku budynków użyteczności publicznej barierę stanowią zamówienia publiczne, w których najczęściej kryterium wyboru oferty stanowi tylko i wyłącznie cena. Nie da się zbudować budynku o wysokim standardzie energetycznym po kosztach. Przed podjęciem decyzji o budowie energooszczędnego obiektu decydują również wysokie początkowe nakłady inwestycyjne związane z kosztownymi technologiami oraz nieprzywiązywanie znaczenia dla kosztów eksploatacyjnych. Co więcej rozwój budownictwa o podwyższonym standardzie energetycznym jest także ograniczony przez słabe prawo. Ponadto barierą jest brak systemu zachęt ze strony Państwa dla rozwoju budownictwa energooszczędnego.

Parlament Europejski 18 maja 2018 r. przyjął zmiany w dyrektywie w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). Polska ma 20 miesięcy na przeniesienie wymagań dyrektywy na grunt krajowy. Czy damy radę się dostosować?

W dniu 19 czerwca 2018 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano dyrektywę 2018/844/UE, zmieniającą dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) i dyrektywę 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej (EED). Celem zmian jest usprawnienie realizacji polityki poprawy jakości energetycznej budynków. W zmianach, jakie wprowadza nowa dyrektywa,  położono nacisk na dalszą stymulację tempa wzrostu renowacji istniejących budynków m.in. poprzez opracowanie długoterminowych strategii renowacji zasobów budowlanych w Europie, opartych o krajowe plany działania na rzecz dekarbonizacji budynków oraz rozpowszechnienie stosowania inteligentnych technologii i automatyzacji w budynkach, które umożliwią ich wydajne funkcjonowanie.

Zwiększono między innymi z 20 kW do 70 kW dla systemów ogrzewania oraz z 12 kW do 70 kW dla systemów klimatyzacji, minimalną znamionową moc użyteczną urządzeń w tych systemach, która kwalifikuje te systemy do obowiązkowego regularnego przeglądu ich pracy. Alternatywą dla przeprowadzanych przeglądów jest wyposażenie systemów ogrzewania i klimatyzacji budynków w inteligentne systemy automatyki i sterowania, których funkcjonalność ma obejmować m.in.:

• ·       monitorowanie, rejestrowanie i analizowanie zużycia energii;

• monitorowanie efektywności energetycznej budynku, poprzez określanie sprawności systemów i informowanie osoby odpowiedzialnej za obiekt w przypadku wykrycia usterek lub konieczności wykonania przeglądu;

• optymalne zarządzanie infrastrukturą techniczną budynku i integrację zainstalowanych w nim systemów.

Wyróżnione przez dyrektywę cechy systemów automatyki i sterowania infrastrukturą techniczną budynków posiadają stosowane obecnie informatyczne systemy zarządzania budynkiem BMS (ang. Building Management System) i BEMS (ang. Building and Energy Management System). W ciągu kilku ostatnich lat stały się one wykorzystywanym wyposażeniem większości oddawanych do użytkowania nowych budynków komercyjnych i ze względu na swoją funkcjonalność wykazały olbrzymi potencjał do oszczędności energii i możliwości poprawy efektywności energetycznej tych obiektów. Dyrektywa zakłada obowiązek montażu tego typu systemów do 2025 r. we wszystkich budynkach niemieszkalnych, które wyposażone są w systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji o znamionowej mocy użytecznej urządzeń ponad 290 kW.

Nowe zapisy pokazują jak istotne jest kompleksowe podejście do tematu budynków o wysokim standardzie energetycznym. Nie można pomijać systemów zarządzania energią w budynku przy procesie projektowym. Zmiany w Dyrektywie EBPD na pewno wpłyną na zmianę przepisów w polskim prawie, natomiast bez zmiany polityki i zachęt finansowych nie będzie łatwo zmienić świadomości uczestników rynku.

1 stycznia bieżącego roku weszła w życie nowa Ustawa Prawo Wodne (UPW). Zmiana ustawodawstwa w zakresie Prawa Wodnego wynikała z konieczności wdrożenia wytycznych zawartych w Ramowej Dyrektywie Wodnej. Wpłynęła ona znacząco na zakres gospodarowania wodami – wprowadzono zmiany w taryfach za pobór wód i odprowadzenie ścieków (na podstawie Ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę), w zakresie wydawania pozwoleń wodnoprawnych, pojawiły się także nowe opłaty za wody opadowe. Powołano nową strukturę zarządczą – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, które ma za zadanie kontrolować sposób użytkowania i wykorzystywania zasobów wodnych w Polsce. W skład Wód Polskich wchodzą cztery instytucje: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KZGW), Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, zarządy zlewni oraz nadzory wodne.

Reforma Prawa Wodnego dotyczy wszystkich użytkowników korzystających z wody - gospodarstwa domowe i przedsiębiorców, w tym zarządców nieruchomości, szczególnie w zakresie nowych opłat za wody opadowe. Ustawa wraz z rozporządzeniem w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne dokładnie określa, kto i w jaki sposób oraz w jakiej wysokości wnosić będzie opłaty za wody opadowe odprowadzane do kanalizacji w granicach miast oraz opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji, w przypadku ograniczenia powierzchni biologicznie czynnej na nieruchomości gruntowej do mniej niż 30 % powierzchni w obszarze działek nie ujętych w system kanalizacji miejskiej.

Pojęcie nieruchomość w rozumieniu KZGW, powołującego się na Kodeks Cywilny art. 46, obejmuje części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (czyli grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli szczególne przepisy nie stanowią inaczej. Organ wskazuje jasno, że w przypadku ustalania powierzchni nieruchomości, która podlegać ma opłatom za usługi wodne dot. zmniejszenia naturalnej retencji, należy powołać się na regułę, „jedna księga wieczysta - jedna nieruchomość”.

W przypadku odprowadzania wód deszczowych do kanalizacji miejskiej naliczane będą dwie opłaty stała abonamentowa oraz zmienna, a zapłaci każdy, kto przyłączony został do wyżej wspomnianej kanalizacji. Opłata stała naliczana będzie dla każdej działki, rozporządzenie w sprawie jednostkowych opłat wskazuje, że wartość opłaty wynosić będzie 2,50 zł na dobę za 1m³/s w odniesieniu do pozwolenia wodnoprawnego, w którym znajduje się informacja o maksymalnej ilości wód odprowadzanych do otwartych lub zamkniętych systemów kanalizacji, służących do odprowadzania opadów atmosferycznych.

W przypadku opłaty zmiennej dot. odprowadzenia wód opadowych do systemu kanalizacyjnego, opłaty będą naliczane od ilości wód fizycznie odprowadzonej do kanalizacji, wyrażonej w m³/rok. W tabeli poniżej znajdują się informacje o jednostkowych opłatach w zakresie opłaty zmiennej.

Tabela 1 Zestawienie jednostkowych opłat za odprowadzenie wód opadowych

Drugi wariant opłaty za usługi wodne związany z wodami opadowymi ujęty został w art. 270 pkt. 7 Ustawy Prawo Wodne oraz w § 9 Rozporządzenia w sprawie jednostkowych opłat za usługi wodne, powyższe zapisy prawne wskazują, że za zmniejszenie naturalnej retencji w przypadku obszarów nie ujętych w kanalizacje otwarte lub zamknięte naliczana będzie opłata stała. Znaczące zmniejszenie naturalnej retencji terenowej występuje na skutek, wykonywania na nieruchomości gruntowej o powierzchni powyżej 3500 m² robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem i mających wpływ na zmniejszenie retencji przez wyłączenie ponad 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej. Poniżej w tabeli 2 zestawiono opłaty dot. zmniejszenia naturalnej retencji.

Tabela 2 Zestawienie jednostkowych opłat za zmniejszenie naturalnej retencji

Wyjątki, kiedy możliwe jest zwolnienie z opłat, wskazuje art. 269 Ustawy Prawo wodne –odstępstwo od opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji dotyczy kościołów i innych związków wyznaniowych oraz dróg kolejowych i jezdni dróg publicznych, z których wody opadowe lub roztopowe odprowadzane są do wód lub do ziemi.

Opłaty naliczane przez organ należy wnosić raz na kwartał. W przypadku opłat za zmniejszenie naturalnej retencji organem właściwym do ustalenia wysokości i poboru nowej opłaty jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w zależności od lokalizacji nieruchomości podlegającej opłacie.

Właściciel nieruchomości otrzyma od wójta, burmistrza lub prezydenta informację dotyczącą wysokości opłaty oraz objaśnienie, na jakiej zasadzie opłata została naliczona. Uregulowanie należności powinno nastąpić na rachunek bankowy właściwego urzędu gminy (miasta) w terminie 14 dni od dnia doręczenia informacji. Otrzymujący zawiadomienie o opłacie, w przypadku wątpliwości możne wstąpić z reklamacją, jednak nie zwalnia go to z konieczności uiszczenia wspominanej opłaty we wskazanym terminie. Po rozpatrzeniu reklamacji również w terminie 14 dni, przesłana zostaje decyzja, czy reklamacja została przyjęta. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia reklamacji na konto osoby lub podmiotu zwrócona zostaje różnica w naliczonej opłacie.

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S. A. bierze udział w projekcie pn. „Nasza energia – hromada samowystarczalna energetycznie” współfinansowanym w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP z Programu „Wsparcie demokracji”. Partnerami Projektu są: Fundacja Solidarności Międzynarodowej, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S. A., Polsko – Ukraińska Izba Gospodarcza oraz Regionalne Centrum Rozwoju Samorządów w Charkowie.

Głównym celem projektu jest wzrost efektywności energetycznej poprzez świadome realizowanie inwestycji na terenie połączonych hromad (odpowiedników polskich gmin), tworzonych na terenie obwodu charkowskiego. W ramach projektu w 5 wybranych hromadach eksperci KAPE, wspierani przez eksperta ukraińskiego, dokonają przeglądu zasobów budynków danej hromady oraz zaproponują działania mające na celu wzrost efektywności energetycznej.

W dniach 29.07 – 08.08 w wybranych hromadach przeprowadzono wizyty polsko – ukraińskich ekspertów, których celem było spotkanie z władzami hromad oraz przeprowadzanie wizji lokalnej budynków przez nie zarządzanych (szkoły, szpitale, ośrodki kultury). Na bazie wiedzy zdobytej w trakcie wizyt oraz danych przekazanych przez przedstawicieli władz i jednostek komunalnych, opracowane zostanie 5 dokumentów zawierających rekomendacje dla poszczególnych hromad. Wskażą one możliwe do zrealizowania rozwiązania z zakresu termomodernizacji, wymiany i modernizacji systemów ogrzewania oraz działania niskobudżetowe, które pozwolą w sposób bardziej efektywny zarządzać budynkami.

We wrześniu przedstawiciele hromad odpowiedzialni za przeprowadzanie inwestycji wezmą udział w 5-dniowej wizycie studyjnej w Polsce, podczas której zapoznają się z rozwiązaniami z zakresu poprawy efektywności energetycznej i OZE, które zostały zastosowane w polskich gminach.

Doświadczenia projektu oraz proponowane rozwiązania adresowane do przedstawicieli połączonych hromad będą prezentowane w czasie III Polsko- Ukraińskiego Forum Samorządowego w Charkowie oraz innych konferencji samorządowych i branżowych na Ukrainie (zwł. w obwodzie charkowskim).

Ekspert KAPE:

Odwadniacze są jednym z podstawowych elementów prawidłowo funkcjonującej instalacji parowej. Ich zadaniem jest przede wszystkim odprowadzanie kondensatu, powietrza oraz drobin, jak również zapobieganie uderzeniom wodnym czy uderzeniom termicznym. W instalacjach przemysłowych możemy spotkać kilka podstawowych rodzajów odwadniaczy:

• Odwadniacz pływakowy z pływakiem kulowym zamkniętym;

• Odwadniacz termostatyczny z regulatorem membranowym Odwadniacz termostatyczny (termostatyczno-termodynamiczny) z regulatorem bimetalowym;

• Odwadniacz termodynamiczny Odwadniacz z pływakiem dzwonowym;

• Odwadniacz z dyszą o stałym przekroju.

Nieprawidłowo działający odwadniacz powoduję straty pary, co przekłada się na większe zużycie gazu lub węgla w zakładowej kotłowni. Aby temu zapobiec, niezbędna jest identyfikacja nieprawidłowo działających odwadniaczy. W trakcie weryfikacji instalacji parowej w zakładzie analizowany jest również prawidłowy dobór urządzeń (ich wielkość) do instalacji. Badania pozwalające na weryfikację poprawnego działania odwadniaczy można wykonać trzema metodami: diagnostyką wzrokową, diagnostyką z wykorzystaniem kamery termowizyjnej lub diagnostyką z użyciem ultradźwiękowej sondy.
W przypadku inwestycji polegającej na wymianie wadliwie działających odwadniaczy na instalacji pary wysokich parametrów osiągane czasy zwrotu z inwestycji mogą wynieść nawet mniej niż jeden rok. Kontrola oraz bieżące monitorowanie sposobu działania odwadniaczy może przyczynić się do znacznego zmniejszenia zużycie energii w zakładzie.

W ramach projektu Komisji Europejskiej dotyczącego efektywności energetycznej chcemy zaprosić przedsiębiorstwa do kilkuletniej współpracy.  Projekt ma na celu budowę sieci współpracy w oparciu o ambitne polskie przedsiębiorstwa, z którymi będziemy realizować m.in. spotkania robocze, seminaria, przygotowywać przeglądy energetyczne przedsiębiorstw i pomagać w optymalizacji zużycia energii.
Całość kosztów w 100% pokrywa Komisja Europejska, jest więc szansa poszerzyć wiedzę, wymienić doświadczenia i usprawnić przedsiębiorstwo.
Na tym etapie potrzebujemy od Państwa podpisania listu intencyjnego na papierze firmowym do dnia 31 sierpnia 2018 roku, a o kontakt prosimy z Danutą Szymańską pod adres dszymanska@kape.gov.pl.

Treść listu można znaleźć pod tym linkiem, a opis projektu TUTAJ.